Volgens genderstereotypes zijn mannen vooral geïnteresseerd in de schoonheid van een vrouw en vrouwen vooral in de bankrekening van een man. Dat strookt echter niet met de resultaten van recente wetenschappelijke relatiestudies. James Hamblin bespreekt de mythe van rijke mannen en mooie vrouwen op The Atlantic.
Uit een onderzoek uit 1986 blijkt dat mannen inderdaad meer waarde aan het uiterlijk hechten dan vrouwen en dat vrouwen socio-economische status belangrijker vinden dan mannen. Doch beide zaken stonden beduidend lager op de ranglijst van meest gezochte karakteristieken in een partner dan “vriendelijkheid en begrip”, “spannende persoonlijkheid” en “intelligentie”.
Het is bekend dat er in enquêtes vaak gelogen wordt en experimentele onderzoeken leveren dan ook meer typische resultaten op. Nogal wat wetenschappers blijven er daarom bij dat fysieke aantrekkingskracht en socio-economische status wel degelijk de romantische aantrekkingskracht van individuen bepalen. Mooier en rijker is voor de meeste mensen immers altijd beter.
Dat brengt ons bij het stereotype van de rijke man met zijn mooie vrouw, bekend in de sociologie als de ‘schoonheid-statusuitwisseling’. Beide partijen – de rijke, doch lelijke of oude man en zijn mooie, doch domme of arme “trofee-vrouw” – zouden winnen in deze relationele ruilhandel.
Een recente studie van Elizabeth McClintock in het American Sociological Review haalt dit stereotype echter onderuit. Zij besluit op basis van een onderzoek bij 1.507 koppels dat ‘schoonheid-statusuitwisseling’ een populair en wijdverspreid concept is in zowel de populaire cultuur als de academische wereld, maar in de praktijk haast nooit voorkomt (natuurlijk bestaan er in het oog springende uitzonderingen die de regel bevestigen).
Eerdere studies waren volgens haar onvolledig omdat vrouwen gemiddeld gesproken aantrekkelijker zijn dan mannen (omdat ze meer tijd spenderen aan hun uiterlijk) en de gemiddelde man nog steeds meer verdient dan de gemiddelde vrouw. Ook correleert fysieke aantrekkingskracht met status en succes. McClintock: “Dit brengt veel ruis in de data. (…) Je moet dus met deze zaken rekening houden vooraleer je concludeert dat vrouwen hun schoonheid inruilen voor geld.”
Volgens haar onderzoek draait het uiteindelijk allemaal om compatibiliteit en goed gezelschap. Wat op het eerste zicht dus een uitwisseling van schoonheid voor status lijkt, is in werkelijkheid meestal een overeenkomst van waarden bij vrouwen en mannen met vergelijkbare karaktertrekken, aantrekkingskracht en socio-economische status.
McClintock: “Er is een bias om vrouwen die met rijke mannen getrouwd zijn (en zelf rijk zijn) als aantrekkelijker te zien dan hun echtgenoten. Het creëert een zelfbevestigende cirkel waarbij we niet eens naar de aantrekkelijkheid van de man kijken.” Zo ook volgens de psycholoog Eli Finkel:
De genderrollen van status en schoonheid als gegeven aannemen doet onderzoekers de aantrekkelijkheid van mannen en de socioeconomische middelen van vrouwen over het hoofd zien.”
Het concept van ‘schoonheid-statusuitwisseling’ verdwijnt misschien niet helemaal wanneer voor deze genderbias wordt gecontroleerd, maar het belang ervan daalt wel substantieel, meent McClintock. “Wetenschappers zijn ook maar mensen. Soms worden we onbewust verblind door onze ideeën over hoe de wereld in elkaar zit,” aldus nog Finkel.