De kernuitstap: tussen cijfers en politieke keuzes

Na het verslag van de Hoge Raad voor de volksgezondheid was het de beurt aan Elia om de resultaten van de veiling van het capaciteitsremuneratiemechanisme (CRM) voor te stellen. Dit is het mechanisme waarmee wordt beoogd de energiecapaciteiten te subsidiëren die de uitfasering van kernenergie moeten compenseren.

Waarom is dit belangrijk?

Het is nu duidelijk wie de capaciteit zal leveren om de sluiting van de zeven kerncentrales tegen 2025 te compenseren. Althans ten dele: dankzij deze eerste veiling, die in 2024 zal worden gevolgd door een andere, kon 66 procent van de 7,3 GW die nodig is, worden gedekt. Het probleem is dat de regering niet tot deze datum kan wachten om een besluit te nemen. De keuze om uit kernenergie te stappen blijft bij uitstek politiek.

De cijfers

  • Er werden 40 projecten geselecteerd voor een totaal van 4,5 GW en een gemiddelde prijs van 31.672 euro per MW.
  • Deze projecten omvatten twee nieuwe gascentrales, beide voorgesteld door Engie. De ene komt – als alles goed gaat – in Vlaanderen te Vilvoorde (796 MW), de andere in Wallonië te Awirs (805 MW).
  • De overige projecten betreffen hoofdzakelijk bestaande productie-eenheden (56%), vraagbeheersing (7%) en batterijen (1%).
  • Van de 7,3 GW die nodig is, is 4,5 GW toegekend. Dit betekent dat nog 2,8 GW moet worden toegekend via de tweede veiling in 2024, waarbij nieuwe projecten, meer mature projecten of buitenlandse capaciteit, voornamelijk uit buurlanden, zullen worden geselecteerd.
  • Indien een bouwvergunning zou uitblijven voor de gascentrale van Vilvoorde bijvoorbeeld, waartegen de N-VA gekant is, verzekert Elia dat het alternatieven heeft.
  • Het criterium van de rentabiliteit was het belangrijkste. De resultaten van de eerste veiling zullen de overheid 141 miljoen euro kosten. We zullen de tweede veiling moeten afwachten om het totaalbedrag van de subsidies te kennen, dat volgens de laatste ramingen op ongeveer 250 miljoen euro wordt geschat.

Politiek

  • De volgende mijlpaal in het tijdschema voor de geleidelijke afschaffing van kernenergie zal het volledige verslag zijn dat Elia binnenkort aan de regering zal voorleggen. In dit verslag zullen twee parameters moeten worden geëvalueerd: de continuïteit van de voorziening en de kosten van een geleidelijke afschaffing van kernenergie. Wat de prijs betreft, werd in een recente studie van de UGent, die snel werd bekritiseerd door groepen die voor kernenergie zijn, geschat dat de extra kosten minimaal zouden zijn. Wat de continuïteit van de energievoorziening betreft, zijn de Groenen vol vertrouwen: “De eerste door Elia gepresenteerde resultaten tonen duidelijk aan dat wij de energievoorziening voor iedereen kunnen garanderen. Alle elementen liggen op tafel voor de verdere uitvoering van het regeerakkoord”, verklaarden zij in een persbericht.
  • Volgens de voorzitter, Georges-Louis Bouchez, staat de MR voorlopig alleen. Maar de liberale partij is van plan maximale druk uit te oefenen op de verlenging van twee van de zeven reactoren. Ook al wordt dat soms onhandig gedaan door de voormalige minister van Energie, Marie-Christine Marghem (MR), die de afgelopen dagen tekeer is gegaan op sociale netwerken. Maar voor de liberale voorzitter, die het uitlegt in L’Echo, is het feit dat het eindresultaat van de veiling pas in 2024 bekend zal zijn juist het probleem, omdat het dan te laat zal zijn. En dan zijn er nog de gascentrales die nog met hindernissen te maken kunnen krijgen (bouwvergunningen en beroepsprocedures). Uitbreiding van twee reactoren zou de zaken vergemakkelijken, meent de liberaal.
  • Ideologie versus pragmatisme, ecologen en liberalen liggen overhoop over de bouw van gascentrales, die empirisch de Belgische CO2-uitstoot zullen verhogen, althans tijdelijk. Maar de Groenen willen de in 2003 besloten uitfasering van kernenergie niet uitstellen, zodat het beleid zich in de toekomst op hernieuwbare energie zal richten.
  • De MR heeft nog steeds hoop om een meerderheid te verzamelen om de nucleaire uitfasering te voorkomen, zelfs als dit moet gebeuren met de belangrijkste oppositiepartij: de N-VA. Gezegd moet worden dat zowel de Open VLD van de premier als de PS, de grootste partij in de coalitie, zich de afgelopen dagen bijzonder stil hebben gehouden.
  • De regering kan niet wachten tot 2024 om een besluit te nemen. Die moet vóór eind november op basis van dit verslag een besluit nemen. De klok tikt door.

Meer