Vier dagen na de start van de invasie van Oekraïne, viel een symbolisch slachtoffer ten prooi aan de Russische indringers: de Antonov An-225 Mriya werd bij gevechten op de luchtmachtbasis van Hostomel, een voorstad van Kiev, volledig vernield. Nu wil Antonov het vliegtuig herbouwen, en rekent daarbij op de financiële steun van iedereen.
Op 28 februari voltrok zich een waar drama voor vliegtuigfanaten. Na dagen intensieve gevechten op, boven en rond de luchthaven van Hostomel, waar vliegtuigfabrikant Antonov zijn uitvalsbasis heeft, werd meegedeeld dat de Antonov An-225, het grootste en zwaarste vliegtuig ter wereld, was gesneuveld. Niet veel later volgde fotografisch bewijs: het vliegtuig was als een pudding ineengezakt, beide vleugels hingen niet langer op dezelfde hoogte en de neus van het toestel lag op de grond: de An-225 Mriya, het Oekraïense woord voor “Droom”, was niet meer.
De An-225 werd in de jaren 80 ontworpen door Antonov Design Bureau, en was in eerste instantie bedoeld om de Boeran te vervoeren, de Sovjet-versie van de Amerikaanse Space Shuttles, en de daarbij horende 58 meter hoge Energiaraket. De An-225, met Boeran op de rug, verscheen op de Luchtshow van Parijs in 1989, waar de Sovjet-reus op heel wat aandacht kon rekenen.
Acht jaar pauze
Kort na de show werd het Boeran-programma, het duurste ruimtevaartprogramma van de Sovjets, met slecht één ruimtevlucht op de teller geschrapt. Hiermee had ook de An-225 tijdelijk geen werk, en tussen 1994 en 2002 bleef het reuzetoestel aan de grond. De zes Progress D-18T-motoren werden hergebruikt in kleinere Antonov An-124’s.
In de jaren 90, en zeker tegen het begin van de nieuwe eeuw, werd duidelijk dat grotere transportvliegtuigen nodig waren. De Sovjet-Unie was ondertussen uit elkaar gebrokkeld, en Antonov Airlines werd eigendom van de Oekraïense overheid. Al gauw werd besloten de An-225 terug in dienst te nemen, voor het transport van uitzonderlijk vervoer en humanitaire hulp. Bij de tweede ‘eerste vlucht’ (na acht jaar stilstand) werden Amerikaanse soldaten in Oman voorzien van 216.000 geprepareerde maaltijden uit Stuttgart.
Tijdens de COVID-crisis diende de An-225 om medisch materiaal vanuit China naar de rest van de wereld te verschepen. De gigant vloog sinds zijn hergeboorte al de hele wereld rond, en werd overal met open armen ontvangen, niet in het minst door vliegtuigspotters. Ook het Guinness World Book of Records bleek al snel een regelmatige bezoeker van het vliegtuig en de luchthavens waar het neerstreek: het vliegtuig kon al 214 nationale en 124 wereldrecords opspelden, waaronder “het vervoeren van het zwaarste transport”. Al bij de eerste vlucht op 22 maart 1989 verbrak het toestel 106 wereldrecords. Aan al die historie kwam op 28 februari 2022 plotsklaps een eind. Of toch niet?
Antonov An-225 “Mriya” is niet langer. Of toch wel?
Toen in de eerste jaren van de 21e eeuw bleek dat zo’n gigantisch transportvliegtuig toch wel handig was, besloot Antonov in 2006 aan een broertje te werken voor de An-225. Tot op de dag van vandaag is deze echter nog niet afgewerkt: waar vroeger de ‘rijke’ Sovjet-Unie instond voor de bouw van het eerste toestel, komt de rekening nu terecht bij Oekraïne, dat een veel krapper budget heeft. Het vliegtuig staat dus nog steeds, half afgewerkt, in de Antonov-fabriek in Kiev.
Antonov-CEO Sergej Bychkov heeft, al meteen nadat bekend werd dat de An-225 niet meer te redden was, zijn wens uitgesproken om het vliegtuig in eer te herstellen, en het toch te herbouwen. “Het vliegtuig is een symbool van ’s werelds meest vooruitstrevende en technische verdiensten in de bouw van moderne transportvliegtuigen”, staat te lezen op de Facebookpagina van het bedrijf.
Daarom start Antonov ook met een crowdfunding, waarmee de bouw van een nieuwe gigant moet bekostigd worden. Hoeveel geld er nodig is en wanneer het bedrijf kan voortbouwen aan het toestel, zijn zaken die door de oorlog momenteel nog niet kunnen worden bepaald.
(am)