Billboards in zowat alle grote Saudische steden promoten de nakende beursgang van Aramco, ’s werelds grootste producent van ruwe olie. Dat is opmerkelijk, omdat Aramco zo goed als nooit lokaal adverteert. Maar nu buitenlandse investeerders amper interesse tonen voor de beursgang, zit er voor de Saoedi’s weinig anders op dan binnenlandse investeerders aan te spreken.
Riyadh promootte de beursgang van Aramco de voorbije maanden als de grootste in de wereldgeschiedenis. De IPO moest ook dienen om de geloofwaardigheid van kroonprins Mohammed bin Salman (MbS) wat op te krikken. Die verdween even in de marge van het internationale gebeuren, nadat de Amerikaans-Saudische journalist Jamal Kashogghi iets meer dan een jaar geleden in Turkije was vermoord. Ook de toenemende spanningen met Iran in de Perzische Golf en de oneindige oorlog met Jemen deden het Saudische imago weinig goed. Tot overmaat van ramp werd de Saudische olieproductie in september op slag gehalveerd nadat de olievelden van Abqaiq door een reeks drones werden aangevallen.
Van 100 naar 25 miljard
Door 5% van de aandelen naar de beurs te brengen wilde de kroonprins 100 miljard dollar ophalen. Maar verwacht wordt nu dat de beursgang amper 25 miljard dollar zal opbrengen. In ruil wordt 1,5% van de aandelen Aramco naar de Saudische beurs Tadawul gebracht. Beloofde een beursgang van 100 miljard dollar een globale revolutie, dan wordt een beursgang van 25 miljard dollar weinig meer dan een binnenlands onderonsje.
In Riyadh ontbreekt het nochtans niet aan enthousiasme voor de beursgang. Zelfs religieuze leiders mengen zich in het debat en hebben het kopen van aandelen Aramco halal verklaard. Het bedrijf zelf wordt ‘een pijler van de Saudische economie’ genoemd. Zelfs geestelijken worden opgeroepen om aandelen Aramco aan te schaffen. Banken geven klanten renteloze leningen op 90 dagen om aandelen te kopen. Aramco zelf geeft een aandeel cadeau aan al wie er 10 koopt en het minimum 180 dagen bijhoudt.
Geen enkel auditbureau wil aftekenen op de waarde van de oliereserves
Maar buitenlandse investeerders twijfelen ondertussen steeds meer aan de geloofwaardigheid van het ganse project. De 2.000 miljard dollar waardering die prins Mohammed bin Salman op de beursgang plakte, werden in het buitenland nooit serieus genomen. Ter vergelijking: dat is meer dan de waarde van Apple en Google gecombineerd. Waarop MbS dat bedrag baseerde is nooit duidelijk gemaakt. Analisten en institutionele investeerders schatten de reële waarde een pak lager in. Vraag is ook welk auditbureau bereid zal worden gevonden af te tekenen op de waarde van de bewezen oliereserves. De waardering zal naar verwachting nu om en bij de 1.600 à 1.700 miljard dollar uitkomen, ruim 15 à 20 % lager dan wat MbS anticipeerde.
Wie heeft de intekenprijs bepaald?
De kroonprins is een monarch en is gewend dat men naar hem luistert. Maar voor Aramco heeft dat dus duidelijk niet gewerkt. Voor buitenlandse investeerders was het gebrek aan transparantie steeds opnieuw het probleem. 80 jaar lang was de boekhouding van het bedrijf een staatsgeheim.
Maar de Tadawulbeurs zal die transparantie dus moeten garanderen aan de hand van een prijs voor Saudi Aramco die investeerders kunnen betrouwen. Het vaststellen van die prijs kan niet aan de koninklijke familie worden overgelaten. Toch rekent MbS nu in een eerste tijd op de schatrijke Saudische families om van de beursgang een lokaal succes te maken. Dezelfde families die door MbS op stang waren gejaagd nadat hij twee jaar geleden verschillende steunpilaren van de Saudische economie wekenlang gevangen hield in het Ritz-Carltonhotel in Riyadh. Die families werden honderden miljoenen lichter gemaakt. Hij liet ook hun activa bevriezen.
Het zijn diezelfde families die nu belangrijke sommen moeten investeren. Wat betreft de intekenprijs zit er voor de families weinig anders op dan de prins op zijn woord te geloven. Veel keuze hebben ze waarschijnlijk niet. Maar net dat doet buiten de Saudische landsgrenzen meer twijfel ontstaan over de geloofwaardigheid van het ganse project.
Dat MbS ‘een visionair’ is horen we steeds minder
Kredietbeoordelaar Fitch verlaagde vorige maand de kredietstatus van Saudi-Arabië van A+ naar A. Volgens Fitch brengt de politiek die het koninkrijk in samenspraak met de VS voert tegenover Iran de lokale olieverwerkingsindustrie verder in gevaar. Ook nieuwe aanslagen zoals die op het oliecomplex Abqaiq blijven mogelijk.
Internationale investeerders lijken ook steeds minder onder de indruk van de agressieve buitenlandpolitiek die Mohammed bin Salman voert. Verder vrezen ze dat de inmenging van de politiek in het beleid van Aramco weinig goeds voorspelt. Dat MbS ‘een visionair’ zou zijn hoort men in investeringskringen vandaag de dag steeds minder.