‘België is een broeinest van spionnen’, schrijft het Amerikaanse persagentschap Bloomberg. Volgens de staatsveiligheid (VSSE) is het aantal geheim agenten gebaseerd in Brussel minstens even hoog als tijdens de Koude Oorlog, al gaat het tegenwoordig voornamelijk over Chinese bedrijfsspionage.
Dat bleek vorig jaar nog maar eens toen de Chinese agent Xu Yanjun gearresteerd werd in Brussel. Hij werd uitgeleverd werd aan de Verenigde Staten waar hij werd aangeklaagd voor ‘poging tot economische spionage’. Yanjun wordt er van verdacht geheime bedrijfsinformatie buit te maken in opdracht van de machtige inlichtingendienst van de Volksrepubliek, het Chinese ministerie van Staatsveiligheid (MSS). Europese en Amerikaanse vliegtuigbouwers waren zijn voornaamste doelwitten.
Schuilnamen en dure zakenreisjes
Uit de aanklacht kunnen we zijn handelswijze afleiden. Hij gebruikte schuilnamen en nodigde vliegtuigexperts uit op dure zakenreisjes om presentaties te geven aan de Nanjing Universiteit van Aeronautica. Die wordt gerund door het Chinese ministerie van Informatie. Hij zorgde ervoor dat zijn doelwitten hun werkcomputer bij zich hadden zodat de gegevens daarop stiekem konden worden gekopieerd.
In februari van dit jaar waarschuwde de Europese Dienst voor Extern Optreden dat er zo’n 250 Chinese spionnen actief zijn in België. De Chinese afvaardiging voor de EU reageerde geschokt op die beschuldiging. ‘China respecteert de soevereiniteit van elk land en komt niet tussen in interne zaken van andere naties.’, luidde de verklaring.
Verschillende incidenten
Nochtans is de zaak Yanjun niet het enige incident dan aan het licht kwam. In 2016 deed de Chinese energiemaatschappij een bod op een belang in de Belgische netbeheerder Eandis. De baas van de VSSE, Jaak Raes, waarschuwde toen dat het gevaar op spionage van de Belgische overheid te groot was. De deal ging uiteindelijk niet door.
Vlaams parlementslid voor Vlaams Belang Filip Dewinter was jarenlang adviseur voor een vzw die volgens de VSSE ‘intrinsiek verbonden is met het Chinese propagandaysteem’ en die zich ‘schuldig maakt aan zogenaamde inmengingsactiviteiten.’ De zaak werd onderzocht maar Dewinter werd niet beschuldigd van een misdaad. Hij moest wel de banden verbreken met de verdachte Chinese ‘vioolbouwer’.
De Chinese directeur van het Confucius Instituut aan de Vrije Universiteit van Brussel (VUB) werd vorige maand de toegang ontzegd tot de Schengenzone gedurende 8 jaar op beschuldiging van spionage. Hij ontkent de aanklachten echter ten stelligste.
‘De vele internationale instellingen gebaseerd in Brussel, zoals de NAVO en de EU, maakt van België een interessant doelwit voor China’, zegt Bruno Hellendorf, onderzoeker bij het Egmont Instituut voor Internationale Relaties aan Bloomberg. ‘Het is algemeen geweten dat er veel spionnen zijn in Brussel, en tegenwoordig is vooral de industriële spionage vanuit China een groeiend probleem.’