Iemand moet het fort bemannen, en Joachim Coens (CD&V) en Georges-Louis Bouchez (MR) blijven dat dus doen als informateur. Alleen, waar leidt het heen?

Wat gebeurt er precies? Vandaag om 11 uur gaan de voorzitters van CD&V en MR opnieuw de poorten tegenover het Warandepark binnen om hun eerste verslag bij de koning neer te leggen. Hun opdracht wordt verlengd. Het tegendeel zou gek zijn.

De details: Beide heren vertegenwoordigen de partijen die een sleutelrol hebben in het geheel.

• Georges-Louis Bouchez (MR) was immers de man die uiteindelijk heel het paars-groene verhaal van Paul Magnette (PS) nog niet rijp achtte, waardoor de PS-voorzitter wel Conner Rousseau (sp.a), Meyrem Almaci (Groen), Jean-Marc Nollet (Ecolo) en Gwendolyn Rutten (Open VLD) had, maar één pion niet.
• Joachim Coens zijn CD&V is nodig om de 76 zetels van paars-groen aan te vullen en iets stabiel te krijgen: een regenboogcoalitie.
• Maar beide partijen zijn daar nog niet klaar voor: ze blijven de vraag herhalen. “Avec ou sans le N-VA?”, met of zonder N-VA?
• Om die vraag te beantwoorden, moeten ze toch wat meer tijd krijgen als informateurs, gezien het parcours dat de vorige koninklijke opdrachthouders kregen.
• Plus, zelfs als straks Bart De Wever (N-VA) aan zet zou moeten komen, iets waar hij zelf toch al hardnekkig naar solliciteerde en blijft doen, dan is de tijd nog niet rijp. Absoluut niet.

Tussen de regels: De twee leerden elkaar kennen aan de poorten van het Koninklijk Paleis, letterlijk. Want daar liepen ze elkaar tegen het lijf, vlak voor ze bij de koning hun opdracht kregen. Het is een opvallend duo:

• Om te beginnen is er de taal. Bouchez spreekt nauwelijks Nederlands, het Frans van Coens is beter, maar roestig na een carrière die hem in Dubai, het Vlaams Parlement en Zeebrugge bracht, met weinig nood om Frans te praten. Dat maakt de communicatie soms niet evident.
• Het zijn bovendien allebei sterke figuren, die relatief nieuw in het spel komen, terwijl andere voorzitters al maanden, soms jaren bezig zijn. Dat geeft een “frisse blik”, maar de sturm und drang, zeker die van Bouchez, roept ook irritatie op bij andere voorzitters. “Het alfamannetje”, wordt hij systematisch genoemd.
• In sommige dossiers, met name begroting, is het echt inwerken voor hen, wat niet altijd evident is. Dat maakt hen kwetsbaar.
• De communicatie over meetings verloopt niet altijd vlot: afspraken worden laat gemaakt, collega-voorzitters moeten plots op het appel verschijnen, Bouchez slaagt er dan zelf niet in om altijd op tijd te komen. Vergaderingen worden belegd, en weer afgezegd.

De grote vraag? Boeken beide heren vooruitgang? Er is weinig reden om daar echt optimistisch over te zijn.

• Over een ‘geheime meeting’ op woensdagavond tussen de N-VA-leiding en de PS-leiding valt weinig positief te noteren. “Een openhartig gesprek”, zo is te horen. Maar niet meer dan dat dus. Een oplossing tussen beide partijen ligt gewoon niet voor de hand.
  • Er zijn en blijven bijzonder weinig sociaal-economische overlappingen om een regeerakkoord tussen beiden te maken. De gesprekken over begroting bewijzen dat alleen maar.
  • Ook communautair is er bijzonder weinig ruimte. De N-VA heeft wel plannen, maar de PS heeft onder Elio Di Rupo die oefening niet voorbereid. De achterban is er niet klaar voor bij de socialisten, als ze al een staatshervorming zouden willen.
• Toch interessanter was wat er maandag gebeurde, toen de informateurs samen zaten met PS en N-VA. Daar kwam het tot een bijzonder hoogoplopende discussie tussen Bouchez en Magnette. Die eerste zette die laatste voor het blok, en bleef duwen op die cruciale vraag of PS in zee wil met de N-VA. Een beetje een vreemd moment, omdat diezelfde N-VA er ook fysiek bij zat, maar er in derde persoon over hen gediscussieerd werd, terwijl de decibels in crescendo gingen.
• Heel de uitval van de PS, met Rudy Demotte (PS) op kop, moet in die zin gezien worden: het was vooral een publieke boodschap aan Bouchez en de MR om te tonen dat hij alweer op paden wandelt die in feite onbewandelbaar zijn. En dat hij bijgevolg spelletjes aan het spelen is, tot grote ergernis van Magnette.

De harde cijfers: Ondertussen hebben de informateurs wel één grote verdienste: ze praten over de cijfers.

• Onder het (in)formateurschap van Magnette werd een stevige nota gebouwd, die als basistekst voor een paars-groene ploeg kon dienen. De budgettaire consequenties kwamen er maar met mondjesmaat door, tot ergernis van de andere partijen soms.
• Die bleven duwen op de cijfers, op de federale begroting, die ondertussen al stevig ontspoort richting 12 miljard euro tekort. Zeker CD&V en Open VLD wilden antwoorden hierover, maar kregen die eigenlijk maar met mondjesmaat van de PS. En vooral de discussie over hoeveel alles zou kosten, en wat de nieuwe opbrengsten zouden zijn, werd nooit beslecht.
• Dit duo legt die begroting als thema net meteen op tafel. Maar daarmee begint men uiteraard wel meteen met het moeilijkste en ook onaangenaamste thema: de federale kas is leeg, de besparingen gaan tot op het bot. Dat maakt het niet makkelijk.
  • Aan de ene kant heb je het Keynesiaanse model van de PS: “Let op met forse besparingen in de publieke sector, die leiden tot recessie. Vergroot eerder de sociale uitgaven wat.”
  • Aan de andere kant, de school van Chicago van de N-VA: “Zet de tering naar de nering, maak de staat en z’n uitgaven net kleiner.”

In de wandelgangen: Dat alles maakt dat het bijzonder complex ligt. En dat de kerstvakantie voor de deur staat, met een zekere vorm van mentale en fysieke vermoeidheid bij de hoofdrolspelers. Coens en Bouchez focussen volgende week meer dan vermoedelijk nog steeds als informateurs even op de kerstkalkoen. Maar of het daarna plots opklaart voor paars-geel? Allerminst zeker. En evengoed: of paars-groen dan plots wel mogelijk wordt? Even onzeker.

Om rekening mee te houden? Er staat nog steeds iemand in de gang van het Paleis te trappelen; het resultaat van z’n hardnekkig solliciteren naar een koninklijke opdracht. Want de logica van CD&V en MR blijft: laat de N-VA (en de PS) nog meer eens proberen. Een pak spelers gaan er dus van uit dat Bart De Wever straks nog eens aan zet mag komen.

De essentie: Hoop doet leven, maar veel licht schijnt er momenteel niet boven de Wetstraat. Wie weet, keert het na kerst.