De diplomatieke oorlog tussen China en Australië illustreert de nieuwe stijl die Chinese diplomaten zich hebben aangemeten. Het tijdperk van de ‘zachte’ aanpak van China is voorbij, en almaar meer topdiplomaten schuwen de harde taal en aanpak niet. Vooral Australië krijgt het zwaar te verduren.
De bitse strijd tussen de regeringen van China en Australië gaat crescendo sinds april van dit jaar. Toen zocht Australië internationale steun voor een onderzoek naar de rol van Peking tijdens de eerste weken van de uitbraak van de corona-epidemie. De toon was duidelijk: Australië verdenkt de Chinese overheid ervan de ernst van de ziekte te hebben verdoezeld, waardoor het virus zich razendsnel over de rest van de wereld kon verspreiden.
Uiteraard was China niet gediend met die toespelingen. Peking reageerde meteen met forse importtarieven op Australische gerst. Die heffing was zo hoog dat de aanvoer van Australisch gerst naar China de facto stilviel. Sinds afgelopen vrijdag gelden er ook zware importtarieven voor Australische wijn.
‘Wolf warrior’
Sindsdien is de relatie bijzonder gespannen. En een de-escalatie lijkt niet voor meteen. De Chinese diplomaten, lang toonbeelden van discretie en adepten van de zachte aanpak, hebben zich een veel agressievere toon aangemeten. Die wordt in diplomatieke kringen omschreven als de ‘wolf warrior’-aanpak.
Een treffend voorbeeld is Zhao Lijian, woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken. Die deelde op sociale media, waaronder Twitter waar hij 800.000 volgers heeft, een beeld van een Australische soldaat die een bebloed mes voor de keel van een Afghaans kind houdt. Het bijschrift op de foto luidt: ‘Wees niet bang, wij komen om vrede te brengen!’
Lijian zinspeelt daarmee duidelijk op een intern onderzoek van het Australische leger. Dat concludeerde dat Australische soldaten van 2009 tot 2013 rechtstreeks verantwoordelijk waren voor het onwettig doden van 39 gevangen, boeren en andere burgers in Afghanistan. Een pijnlijke zaak voor Australië. Maar dat een Chinese topambtenaar dat op die manier nog eens aan de kaak stelt, verhit de gemoederen nog verder.
Handelsrelatie van 186 miljard dollar
De Australische regering reageert bijzonder fel. Premier Scott Morrison eist excuses van het Chinese ministerie en wil ook dat de tweet – de foto is volgens de Australische overheid bewerkt – verwijderd wordt. Maar Morrison zit tussen twee vuren. Hij kan wel boos zijn over de tweet, maar is zich ook bewust van het belang van China voor zijn economie. De Chinezen nemen zowat 40 procent van de Australische export voor hun rekening.
Dat Australië tot voor de pandemie kon uitpakken met 29 jaar zonder recessie, was in grote mate te danken aan de Chinese honger naar Australische steenkool en andere mineralen. Australië kan het zich niet permitteren om een dergelijke handelspartner – de wederzijdse handel tussen beide landen was in 2019 186 miljard dollar waard – helemaal te verliezen.