Het Chinese Horizon News, onderdeel van Beijing News, heeft per ongeluk de censuurinstructies omtrent het conflict in Oekraïne gepubliceerd op sociale media. “Simpel gezegd, China moet Rusland emotioneel en moreel ondersteunen, zonder dat het daarbij de Verenigde Staten en Europa tegen de schenen stoot”, zo valt er te lezen.

Het bericht was gedurende een korte tijdsspanne op de Chinese netwerksite Weibo – vergelijkbaar met Facebook – te lezen, maar werd al snel verwijderd. Daarnaast viel er te lezen dat berichten die Rusland negatief afschilderen niet worden gepubliceerd, net als pro-Westerse framing.

Daarnaast sprak het netwerk ook over de kwestie Taiwan. “In de toekomst heeft China ook de steun van Rusland nodig, wanneer het worstelt met het probleem van Taiwan om het voor eens en altijd op te lossen”. 

Amerikaanse provocaties

In China spreken de media omtrent de situatie in Oekraïne van een “escalatie dankzij Amerikaanse provocaties”. Een nieuwsbericht van de televisiemaatschappij China Central Television duidde Beijing aan als de bondgenoot van Moskou. De – vermoedelijk – Russische troepen die recent de regio Donbas betraden, waren volgens de Chinese staatsomroep vredestroepen die de stabiliteit van de regio moesten handhaven.

De Chinese overheid vertrouwt sterk op de censuur van de media en heeft een van ‘s werelds meest beperkende media-omgevingen. Veel Amerikaanse websites – zoals Facebook – zijn er dankzij de ‘Great Firewall’ geblokkeerd.

China zoekt balans

De Volksrepubliek zoekt naar een balans in het conflict tussen Poetin en het Westen. Enerzijds moet het land zich solidair tonen met Rusland, terwijl het anderzijds niet de VS en Europa tegen zich in het harnas wil jagen. 

Het afgelopen jaar is de politieke en economische band tussen China en Rusland versterkt. Ondanks hun onderlinge spanningen zien ze een nauwe samenwerking als enige oplossing tegen de “groeiende druk van het Westen“. De gezamenlijke vijand – de VS – duwt de twee machten naar elkaar toe en zet onderlinge onenigheden aan de kant.

De toenadering is al langer gaande, maar is recent in een stroomversnelling terecht gekomen. Toen Rusland in 2014 de Krim innam, was de Chinese berichtgeving nog gematigd en hield zich vooral op de vlakte. In de VN-Veiligheidsraad onthield het land zich bij een stemming. 

Dat China nu een meer uitgesproken houding aanneemt, is ook terug te zien in de media. Zo duidde de Chinese staatskrant Global Times de Russische eis dat Oekraïne geen lid wordt van de NAVO als redelijk.

Complexe relaties

Experts stellen echter dat de twee landen desondanks tegenovergestelde belangen hebben. De relatie heeft een complex karakter en er zijn de nodige onderlinge spanningen. Zo kocht China veel voedsel in Oekraïne en wilde het Aziatische land er een lokaal defensiebedrijf overnemen.

Dit was voor Rusland een problematische deal, net als voor de VS. De overname ging uiteindelijk niet door. Ook op het gebied van energie botert het niet tussen de landen. Moskou levert energie aan Beijing, maar ze botsen regelmatig over de prijs. 

Andere spanningen zijn er omtrent de voormalige Sovjetrepublieken in Centraal-Azië. Denk hierbij bijvoorbeeld aan Kazachstan. China heeft met deze staten sterke banden ontwikkeld, waardoor Rusland invloed in de regio verliest. 

(mah)