In het nieuws: De Verenigde Staten gaan Japan en Taiwan opnemen in hun droneverkenningssysteem boven de “eerste eilandengordel”, de reeks archipels die de Chinese Zee scheidt van de Stille Oceaan. Dit omvat Taipei en Tokio.

• Volgens vier anonieme bronnen van de Financial Times, wil Washington zijn realtime communicatie met zijn bondgenoten versterken in het licht van de Chinese dreiging.
• Die verbintenis zal tot uiting komen in de levering van vier MQ-9B Sea Guardian drones, ontwikkeld door General Atomics, aan Taipei vanaf 2025. Die drones zullen een volledig, realtime overzicht kunnen geven van scheepsbewegingen in een gebied dat zich uitstrekt van Japan tot de Filipijnen. Een cruciaal voordeel, mocht Peking op een dag proberen het eiland binnen te vallen.
• Natuurlijk zal die informatie niet alleen nuttig zijn voor de Taiwanezen. Ook de Amerikanen en hun bondgenoten halen er hun voordeel uit. Een “gemeenschappelijk operationeel beeld” zal voorkomen dat er tijd wordt verspild aan het doorgeven van informatie, met een mogelijk risico op misverstanden. Dit is essentieel voor het coördineren van vloten van verschillende naties.

“De uitwisseling van gegevens tussen Japan en Taiwan, tussen Taiwan en de Filipijnen, tussen de Verenigde Staten en deze drie landen is cruciaal, maar het is ook een van de grote taboes, omdat China het ziet als een escalatie.”

Een hooggeplaatste functionaris van het Amerikaanse leger tegenover de Financial Times

De context: De huidige spanningen houden verband met strategische situaties uit het verleden. Japan staat heel expliciet onder de Amerikaanse paraplu en de archipel herbergt vele garnizoenen. Maar Taiwan blijft een natie waarvan de onafhankelijkheid nauwelijks wordt erkend in de wereld, en niet meer door de VS sinds 1979, ten gunste van een continentaal “één China”. Elke stap van de Amerikanen die tegen dat verhaal ingaat, is een belediging voor Peking, dat het eiland weer onder zijn vlag wil brengen.

Het anti-Chinese bolwerk van Washington

• In theorie is Taiwan sinds 1979 geen bondgenoot van de VS meer, omdat Washington Taipei niet langer als onafhankelijke staat erkent. Maar in de praktijk is de militaire samenwerking nooit echt stopgezet. Deze dubbelzinnigheid zet de deur open voor China om elke stap als een escalatie te zien, maar het roept ook twijfels op over de mate waarin de VS betrokken zou raken in het geval van een conflict. Onder Biden wordt het steeds duidelijker dat Uncle Sam zijn spierballen rolt en zijn pionnen positioneert.
• De Japanse kwestie blijft echter ook belangrijk: grondwettelijk heeft het land geen leger – alleen een “zelfverdedigingsmacht” – en weigert het “offensieve” wapens. Japan heeft echter zijn zeemacht sterk versterkt en zelfs een vliegdekschip gebouwd. Interoperabiliteit met de Amerikaanse vloot betekent dat Tokio ook klaar zou zijn om een slag toe te brengen.
• In het geval van de Filipijnen mogen we niet vergeten dat dit een voormalige Amerikaanse kolonie is. De archipel blijft een centraal element van de Amerikaanse strategie in de Stille Oceaan, met militaire bases, en wordt nog steeds beschouwd als een van de sterkste bondgenoten buiten de NAVO. Die eilandengroep is daarom in feite een bolwerk voor Washington tegen de oceaanambities van Peking.

(ns)