Charles Michel (MR) is, straks, na de installatie van de nieuwe Europese Commissie niet langer de voorzitter van de Europese Raad. In Brusselse kringen blijkt niemand daar rouwig om, zo blijkt uit een portret in De Morgen.

Key takeaways

• Diplomaten zijn blij dat ze van Charles Michel verlost zijn. Zijn ego zou niet in verhouding staan met de functie die hij uitoefende.
• De nieuwe uitspraken volgen na eerdere massale kritiek op Michel.

Gelezen: EU-diplomaten spuwen Charles Michel massaal uit.

• Als voorzitter van de Europese Raad mocht Charles Michel zichzelf ‘de Europese president’ noemen. Die functie heeft minder belang dan die van de Europees Commissievoorzitter, Ursula von der Leyen. En toch werkte Michel zich telkens op het voorplan om belangrijker te lijken. ‘Sofagate’ werd exemplarisch voor zijn strijd om de spotlight. Bij een bezoek aan de Turkse president Recep Erdogan stond er slechts één stoel klaar voor de twee Europese leiders, naast die van Erdogan. Michel eiste de stoel op, waarna von der Leyen genoegen moest nemen met een zitplaats op de bank. De politieke consensus was dat Michel von der Leyen de stoel had moeten aanbieden.
• In De Morgen doen een hoop anonieme diplomaten een boekje open over Charles Michel, die het beeld van een ijdele, op macht beluste man bevestigen:
  • “Zijn erfenis is dat vrijwel niemand iets kan opnoemen wat hij goed heeft gedaan”, zegt iemand. “Een triest beeld”.
  • “Het is uitzonderlijk dat iemand zo wordt uitgekotst”, observeert een ander.
  • “Hij gedraagt zich als de president van Europa. Dat is hij niet, hij is de voorzitter van de EU-toppen, en dat doet hij ongekend slecht”, meent een ambassadeur. “Ik heb veel politici meegemaakt, meestal mannen, vaak met grote ego’s. Maar Michel slaat alles qua ijdelheid”.
  • Volgens de mensen die De Morgen spreekt, ontbreekt het Charles Michel aan gezag. “Hij gedraagt zich als het 28ste grote ego naast de 27 leiders. Dat werkt niet, je moet dienstbaar zijn als voorzitter. De leiders hebben jou gekozen”.
• De aanpak van Michel irriteert de diplomaten. Bij zijn aantreden wilde Michel het anders doen dan zijn voorgangers Van Rompuy en Tusk. Hij belegde mini-conferenties waar hij telkens met een paar regeringsleiders sprak voorafgaand aan de grote EU-toppen. Daarmee hoopte Michel de tegenstrijdigheden alvast wat tegen te gaan. Critici zien er echter een ‘verdeel en heers’-tactiek in: Charles Michel was de enige die het overzicht had en ieders mening kende.
• Ook de vele dure vliegreizen van de Europees president blijven nazinderen. Michel zag die reizen als noodzakelijk om de EU naar buiten te vertegenwoordigen. De diplomaten twijfelen aan de effectiviteit ervan: “Ondoelmatige reizen, die niemand interesseerde”. Daarnaast wisten buitenlandse leiders ook wel hoe de machtsverhoudingen zaten: als ze iets gedaan wilden krijgen, belden ze naar von der Leyen en niet Michel.

Al langer problemen

Gevolgd: De kritiek op Michel klinkt al langer heel luid.

• In juni hield Charles Michel informele gesprekken met de Europese leiders over de verschillende topjobs die te verdelen waren. Hij sloot von der Leyen uit bij die vergaderingen, met als argument dat daar ook over haar job werd beslist. Dat zette kwaad bloed bij sommigen.
• En rond diezelfde periode had hij een heel plan klaar om von der Leyen buitenspel te zetten en haar een tweede ambtstermijn te ontnemen, wist Politico. Dat mislukte, en von der Leyen kan zichzelf straks opvolgen.
• Dat hij even daarvoor ook nog overwoog om zijn mandaat eerder stop te zetten om in België deel te kunnen nemen aan de verkiezingen, deed de relatie tussen hem en een aantal topdiplomaten verzuren. Met dergelijke uitspraken tot gevolg.