Key takeaways

• De Democratische Alliantie heeft een overwinning behaald in de tussentijdse verkiezingen in Portugal, maar heeft geen parlementaire meerderheid behaald.
• De Socialistische Partij en de extreem-rechtse Chega-partij behaalden beide 58 zetels, waarbij Chega mogelijk naar de tweede plaats stijgt als de stemmen die in het buitenland zijn uitgebracht worden meegeteld.
• De Democratische Alliantie heeft samenwerking met Chega afgewezen vanwege zorgen over de betrouwbaarheid en geschiktheid van de partij om te regeren.

De centrumrechtse Democratische Alliantie (AD) van premier Luís Montenegro heeft de Portugese verkiezingen gewonnen. Het is de derde vervroegde verkiezing in drie jaar tijd. De AD behaalde 32,1 procent van de stemmen, goed voor 86 zetels in het parlement. Dat is ver onder de 116 zetels die nodig zijn voor een absolute meerderheid in het 230-koppige parlement.

Chega en socialisten nek-aan-nek

De Socialistische Partij (PS) en de extreemrechtse Chega eindigden op een gedeelde tweede plaats. Ze kregen allebei rond de 23 procent van de stemmen en elk 58 zetels. De stemmen uit het buitenland moeten nog worden geteld. Die kunnen Chega alsnog op de tweede plaats brengen. Als dat gebeurt, zou het voor het eerst in bijna veertig jaar zijn dat de socialisten niet bij de twee grootste partijen horen.

Geen coalitie met Chega

Hoewel Montenegro geen meerderheid behaalde, sprak hij zijn aanhangers toe met een duidelijke boodschap: “Het volk heeft mij een mandaat gegeven om te regeren.” Hij gaf aan dat de socialisten geen interesse toonden in samenwerking. Ook herhaalde hij dat hij niet wil samenwerken met Chega.

Chega-leider André Ventura vierde het resultaat als een grote overwinning. Hij zei dat zijn partij het tweepartijenstelsel in Portugal had doorbroken. Volgens hem heeft Chega geprofiteerd van de frustratie over de traditionele politiek.

Montenegro wil echter geen coalitie sluiten met Chega, omdat hij twijfelt aan de betrouwbaarheid en geschiktheid van de partij. Ook de Liberaal Initiatief, een andere mogelijke partner, weigert om Chega meer invloed te geven.

Politieke onzekerheid blijft

De winst van de AD zorgt voor een gefragmenteerd parlement. Als president Marcelo Rebelo de Sousa Montenegro vraagt om een regering te vormen, belooft dat een moeilijke opdracht te worden. De socialisten zitten ondertussen met een zware nederlaag. Partijleider Pedro Nuno Santos kondigde al aan dat hij aftreedt en zich niet opnieuw verkiesbaar stelt.

Waarom vervroegde verkiezingen?

De verkiezingen kwamen er nadat Montenegro in maart een vertrouwensstemming gebruikte. Hij probeerde zo een onderzoek te voorkomen naar een adviesbureau voor gegevensbescherming dat hij zelf had opgericht. Hoewel hij ontkent dat hij iets verkeerd heeft gedaan, verloor hij de steun in het parlement. Daardoor moest het land opnieuw naar de stembus.

Chega groeit op golf van onvrede

Chega, opgericht in 2019, groeit snel. De partij speelt in op onvrede over huisvesting, stijgende woonkosten, overbelaste zorg en lage lonen. Ook hun harde lijn tegen corruptie en immigratie levert hen steun op. Toch hangt er een schaduw boven de partij: verschillende schandalen rond partijleden hebben het imago van Chega aangetast.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!