Het duurt naar schatting ongeveer anderhalf jaar voordat een rentebijstelling van een centrale bank zichtbaar wordt in de economie. De kans is groot dat de renteverhogingen die de ECB nu doorvoert, in 2024 met terugwerkende kracht minder handig lijken.
Donderdag heeft Christine Lagarde als voorzitster van de Europese Centrale Bank (ECB) aangekondigd dat de beleidsrente met 50 basispunten wordt verhoogd naar 2,5 procent. Bovendien nam ze een voorschot op een nieuwe renteverhoging bij de volgende bijeenkomst op 16 maart. Op het eerste gezicht valt er weinig op die beslissing af te dingen. In januari kwam de inflatie in de eurozone uit op 8,5 procent. Dat is weliswaar iets lager dan de 9,2 procent van december. Maar het huidige niveau ligt enorm ver boven de ECB-doelstelling van net iets minder dan 2 procent. Toch is het maar de vraag of het huidige beleid nog steeds zo slim lijkt als we daar in 2024 en 2025 op terug kijken.
In de berm of in de vangrail
Volgens schattingen van economen en centrale bankiers kan het zomaar 18 tot 24 maanden duren voordat rentewijzigingen van de ECB zichtbaar worden in de reële economie. Daarmee is het rentebeleid te vergelijken met een poging om de auto op de weg te houden, terwijl de wielen met ongeveer tien seconden vertraging reageren op de stuurbewegingen. Voor je het weet zit je in de berm of beland je in de vangrail. Het zou zomaar kunnen dat de huidige tocht van de ECB ook zo afloopt. Veel zaken die de inflatie vorig jaar aanwakkerden – zoals hogere energieprijzen door de oorlog in Oekraïne, problemen in toeleveringsketens en een dure dollar– zorgen er inmiddels voor dat de inflatie gestaag afkoelt.
Wat doen de lonen?
De prijs van een vat Brent-olie ligt bijvoorbeeld al ruim 5 procent lager dan de bijna 90 dollar twaalf maanden geleden. Als er niets raars gebeurt, gaat dat verschil de komende tijd nog groter worden. In maart 2022 schoot de olieprijs namelijk omhoog tot meer dan 120 dollar. De ECB heeft echter meer oog voor zaken die de inflatie structureel opstuwen, waarbij de loonontwikkeling met stip bovenaan staan. De stevige looneisen van de vakbonden wijzen erop dat het gevaar van een loon-prijsspiraal bepaald niet uitgevlakt mag worden. De grote ontslagrondes bij grote technologiebedrijven wijzen er echter op dat de positie van werknemers ook weer niet zo sterk is dat je zou denken.
Een ruk aan het rentestuur
Al met al is de kans groot dat de ECB met het huidige beleid een stuurfout maakt. Lagarde gooit het stuur nog verder naar links, terwijl zich iets verderop al een bocht naar rechts aftekent. Als de renteverhogingen in 2024 en 2025 zich laten voelen op het moment dat de Europese economie al afkoelt, gaat dat behoorlijk pijn doen. Waarschijnlijk ziet Lagarde zich dan genoodzaakt om weer een veel te harde ruk aan het rentestuur te geven. Maar voorlopig speelt de stijgende rente een sleutelrol op valutamarkten. Het vooruitzicht dat het renteverschil met de Verenigde Staten steeds meer wordt ingelopen, vertaalt zich sinds de jaarwisseling in een winst van 2 procent voor de euro ten opzichte van de dollar.
Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Deze column geeft zijn persoonlijke mening weer en is niet bedoeld als professioneel (beleggings)advies.
