De lidstaten moeten werk maken om de scheefgroei tussen de Noord- en Zuid-Europese landen in de eurozone tegen te gaan, want anders wordt loert een nieuwe eurocrisis om de hoek. Dat was maandag een van de boodschappen van Klaas Knot, de voorzitter van De Nederlandsche Bank, in het Nederlandse parlement.
Centraal bankier Klaas Knot over scheefgroei eurozone: “Laat lonen sneller stijgen in sterke eurolanden”
Waarom is dit belangrijk?
Het wordt steeds lastiger voor de Europese Centrale Bank (ECB) om monetair beleid te voeren dat passend is in alle eurolanden, omdat er van de verhoopte convergentie tussen de zwakke en eurolanden vooralsnog weinig sprake is.De vaststelling: “Vandaag de dag zien we dat met name het verschil in welvaart tussen Noord- en Zuid-Europese landen juist groter is geworden”, zegt Knot. Dat heeft onder meer te maken met de sterke productiviteitsgroei in Noord-Europa tegenover Zuid-Europa sinds de invoering van de euro in 1999.
- Een klassieke macroeconomisch instrument om zwakkere landen toch competitief te houden, is een devaluatie. Maar dat kan natuurlijk per definitie niet in een muntunie.
- De tweede manier – ook wel interne devaluatie genoemd – is veel pijnlijker. “Om toch concurrerend te blijven moeten de economieën in Zuid-Europa goedkoper worden. Doordat de nominale wisselkoersen tussen eurolanden vast staan, kan dat alleen via een lagere groei van lonen en prijzen”, doceerde Knot.
- Wat het probleem nog erger maakte: de loongroei in de sterke eurolanden bleef relatief beperkt. Knot: “In relatief hoogproductieve Europese economieën zoals Nederland ligt de loongroei sinds de invoering van de euro gemiddeld rond de 2 à 2,5 procent. Er is dus voor Zuid-Europa maar weinig ruimte voor nóg lagere loongroei.”
De oplossing: Knot pleit ervoor dat de zwakkere eurolanden hervormingen doorvoeren die hun productiviteit en concurrentiekracht verhogen. Maar hij lanceert ook een tweede idee: “In productievere economieën zoals de Nederlandse, zouden op zijn minst de lonen – meer dan in het verleden – kunnen meestijgen met de productiviteitsgroei.”
Dat heeft drie heilzame effecten:
- Het bouwt de macro-economische onevenwichten af, want de hogere kosten verkleinen het concurrentievoordeel van de Noord-Europese eurolanden.
- Een interne devaluatie wordt makkelijker om door te voeren. De Zuid-Europese landen hoeven dan immers geen pijnlijke – en politiek onhaalbare – loondalingen door te voeren om hun concurrentiekracht op te krikken. Beperktere loonstijgingen dan in Noord-Europa volstaan.
- En er is ook een positief gevolg in de sterke eurolanden: “Grotere loonstijgingen creëren een grotere bestedingsruimte voor huishoudens in bijvoorbeeld Nederland”, schrijft De Nederlandsche Bank in een begeleidende paper.
