In Catalonië hernieuwen de nationalisten de meerderheid die ze hadden vooraleer de regering Rajoy besliste om het artikel 155 in te roepen. De niet-separatistische Ciutadans wordt de grootste partij van Catalonië, maar kan met die overwinning weinig of niets aanvangen.
De Spaanse premier Rajoy heeft met andere woorden gegokt en… zwaar verloren. Door het inroepen van het artikel 155 heeft hij donderdag aan Puigdemont en Junqueras opnieuw de macht gegeven die hij hen met datzelfde artikel 155 had ontnomen.
Zijn Partido Popular (PP) haalt een erbarmelijke uitslag en verliest 8 van haar 11 zetels. De kans is groot dat de Spaanse premier in Catalonië zijn politiek lot heeft bezegeld. Door de afgezette president Puigdemont campagne te laten voeren vanuit ballingschap en zijn vice-president Oriol Junqueras te verplichten campagne te voeren vanuit de gevangenis, leek een overwinning voor het separatistische kamp onafwendbaar.
Volgens de in ons land in ballingschap verblijvende ex-president Carles Puigdemont heeft ” de Republiek Catalonië de monarchie [van het artikel] 155 verslagen. Vandaag is er een rechtzetting, een herstel en een teruggave. Het recept dat Rajoy aan Europa heeft verkocht heeft gefaald. Schrijf dat maar op.”
La #RepúblicaCatalana ha derrotat la monarquia del 155. Ara cal una rectificació, una reparació i una restitució. La recepta que Rajoy va vendre a Europa ha fracassat. Que prenguin nota #JuntsxCat pic.twitter.com/ITzsYVXwZw
— Carles Puigdemont ???? (@KRLS) December 21, 2017
Nationalistische partijen verliezen zetels
Ondanks dat alle separatistische partijen samen minder zetels behalen dan in 2015, behalen ze er voldoende om de overwinning op te eisen.
De historische overwinning van Inès Arrimades van Ciutadans (+ 12 zetels) is dus niets meer dan een vergiftigd geschenk.
De separatisten halen – net als in 2015 – 48% van de stemmen, maar 70 van de 135 zetels.
Dat is een gevolg van een in 1980 gestemd decreet waarbij de provincie Barcelona – waar 77% van de Catalanen woont – slechts 63% van de zetels krijgt. Een manier om het belang van de grootstad in te perken tegenover het traditioneel meer nationalistische platteland. De provincie Lerida bijvoorbeeld, waar 5,7% van de Catalanen woont, krijgt 11% van de zetels.
De antikapitalistische CUP verliest zes van haar 10 zetels, maar de vier die ze overhoudt, maakt de partij opnieuw tot ‘kingmaker’. De CUP heeft al aangekondigd enkel in een regering te stappen die onmiddellijk en unilateraal de republiek uitroept.
????︔Farem valdre els nostres 4 escons per construir República. Unilateralment, perquè no hi ha una altra forma possible. Aquest és el moment de fer-ho, per fer valdre la voluntat de la gent” @carlesral #21D #Dempeus pic.twitter.com/oUPB6WmFcR
— CUP Països Catalans (@cupnacional) December 21, 2017
De verkiezingen geven wettelijk enkel aan wie de Generalitat de Catalunya mag gaan leiden. Maar de dramatische omstandigheden waarin deze verkiezingen werden gehouden en de recordopkomst hebben ze – voor de ogen van gans Spanje en de EU – omgevormd tot een plebisciet over de onafhankelijkheid.
Vermits de partij van Rajoy minder dan 5% van de stemmen haalt in Catalonië, ontbreekt het de premier aan geloofwaardigheid en draagkracht om de beslissingen te nemen in de moeilijke onderhandelingen die zich nu aankondigen. Verwacht wordt dat de oppositie van Rajoy van de gelegenheid gebruik zal maken om nieuwe nationale verkiezingen te eisen. Opdat de mensen die dan worden verkozen wel de geloofwaardigheid hebben om die onderhandelingen te voeren.
Conclusie: Catalonië stevent af op een Amerikaans scenario waarbij de constitutionalisten de ‘popular vote’ winnen en de nationalisten ‘het kiescollege’. De Catalaanse maatschappij toont zich zeer verdeeld met twee blokken die recht tegenover elkaar staan.
De nationalisten zullen niet nalaten om telkens opnieuw met ‘het mandaat van het volk’ te schermen (zie bovenstaande tweet van ‘kingmaker’ CUP), terwijl de constitutionalisten zullen aanvoeren dat Puigdemont en co geen tweede keer de fout mogen maken om de onafhankelijkheid uit te roepen tegen de wil van de helft van de bevolking.