Een onderzoek van de Britse openbare omroep BBC legt bloot hoe soldaten van de Britse SAS, de speciale eenheden, bij hun missie in Afghanistan hun boekje te buiten gingen. Maar liefst 54 Afghaanse burgers, onschuldig en ongewapend, vonden zo de dood. Het Brits ministerie van Defensie reageert kwaad… op de BBC.
Dinsdagavond verscheen op BBC One een documentaire bij Panorama, vergelijkbaar met het VRT-programma Pano. Die documentaire, het resultaat van vier jaar onderzoek, legt bloot hoe 54 Afghanen in 2010 en 2011 het leven lieten door onnodig, koelbloedig geweld van Britse SAS-soldaten in de Afghaanse provincie Helmand.
Bewijs geplant
Uit officiële documenten kon het onderzoeksteam van BBC-journalisten concluderen dat er een eigenaardig patroon zat in de zogenaamde kill/capture-missies, waarbij de elitetroepen ’s nachts enkele doelwitten moeten uitschakelen. Uit het onderzoek blijkt dat mannen regelmatig werden weggehaald bij vrouw en kinderen en in koelen bloede neergeknald. Nadien werd bij het lichaam een granaat of AK-47 geweer gelegd, om het op een gerechtvaardigde moord te doen lijken.
Toch ging de hele zaak niet onopgemerkt voorbij. De opvallende moorden waren allemaal gepleegd in zes maanden tijd, toen een bepaalde eenheid van de SAS in Helmand gelegerd was. De soldaten werden aan de tand gevoeld door de legertop, zeker nadat een anonieme officier melding deed dat de moorden misschien wel van hogerhand waren opgedragen. Het dossier werd echter gesloten toen het finale rapport werd ondertekend door een hogere officier: de persoon die het bevel droeg over de SAS-eenheid…
Verder schrijft de BBC ook dat de commandant die in 2012 het bevel overnam over de Britse troepen in Afghanistan, generaal Mark Carleton-Smith, op de hoogte werd gebracht door de gruwel van de eenheid, maar dat hij die niet veel later alsnog terug naar Afghanistan haalde voor een tweede missie.
Politieke reactie
Binnen de Britse politiek heerst er ophef over de onthullingen van BBC. Labour, de partij die in de oppositie zetelt, noemt de aantijgingen “verontrustend”, die zich als donkere wolken samenpakken boven het Britse leger. Schaduwminister voor Defensie John Healey riep zijn tegenhanger binnen de regering, minister Ben Wallace, op om “dringend aan het parlement uit te leggen welke acties hij zal nemen om de waarheid te achterhalen”.
Het ministerie van Defensie reageerde al op de zaak. Het richtte zich vooral tot de BBC: de documentaire zou voortkomen uit “onverantwoorde en incorrecte” journalistiek. Zo zou het onderzoek volgens het ministerie Britse soldaten in gevaar brengen, omdat het “snel naar onbevestigde conclusies springt”. Het klopt dat er meldingen binnenliepen bij de militaire politie over de situatie, maar hieruit kwamen geen vervolgingen voort.
“Geen enkel onderzoek heeft voldoende bewijs gevonden om te vervolgen. Iets anders insinueren is onverantwoord, incorrect en brengt onze moedige troepen in gevaar, zowel op het veld als qua reputatie”, deelde het ministerie van Defensie mee.
Ook in Australië werd een soortgelijke zaak behandeld. Australische elitetroepen die actief waren in Afghanistan zouden 39 onschuldige burgers hebben gedood zonder reden. Dat kwam aan het licht na een vier jaar lang onderzoek, onder leiding van majoor-generaal Justice Paul Brereton, waarbij meer dan 400 getuigen werden verhoord.
(as)
