De onderhandelingen over de toekomstige handelsrelatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk staan – alweer – op springen. De afgelopen weken was het optimisme toegenomen dat er alsnog een deal uit de bus zou komen. Maar nu verwijten de Britten dat Europa met nieuwe eisen komt aandraven. De onderhandelaars van de EU ontkennen dat dan weer.

Volgens de Britse onderhandelaars heeft Europa zijn houding veranderd na Franse kritiek dat er te veel toegevingen werden gedaan om een deal uit de brand te slepen.

Dat laatste klopt ook. De Franse minister van Europese Zaken Clement Beaune verklaarde vrijdag in een radio-interview dat hij een ‘onbevredigende deal’ zou wegstemmen. En aangezien Frankrijk vetorecht heeft in de zaak, is dat geen loos dreigement. Maar de onderhandelaars voor de EU ontkennen ten stelligste dat ze in dat kader nieuwe eisen op tafel hebben gelegd.

Voor de zoveelste keer blijkt de toegang tot de Britse wateren voor Europese vissers een belangrijke twistappel. Dat dossier blijft de onderhandelingen maar doorkruisen.

Symbooldossier visserij

Voor het VK is het een belangrijk symbool in het kader van ’take back control’. Voor Brits premier Boris Johnson draaide brexit vooral om opnieuw zeggenschap te krijgen over de landsgrenzen. Als je dan toestaat dat Europese vissers toegang krijgen tot de territoriale wateren van het VK, schiet je makkelijk gaten in dat verhaal.

Maar het economisch belang van de visserijsector is in het VK verwaarloosbaar. Dat ligt helemaal anders voor Belgische, Nederlandse en Franse vissers. Als die niet meer in Britse wateren mogen vissen, zijn ze ten dode opgeschreven.

Maar ook daar is de symboolwaarde groter dan het reële economische belang. Ter illustratie: in België draagt de visserij, samen met bosbouw en landbouw, 1,3 procent bij aan het bbp. Het aandeel in de werkgelegenheid in ons land zit op hetzelfde niveau. Uiteraard gaat het finaal om mensen en hun bestaan, maar in de brexitonderhandelingen liggen grotere belangen op tafel waarover veel makkelijker een akkoord kon worden gevonden.

Naar rechtstreeks gesprek Johnson – von der Leyen

Niemand wil gezegd hebben dat de onderhandelingen op springen staan. Maar alle betrokken partijen bevestigen dat de standpunten van beide landen meer zijn dan onderhandelingsstrategie.

Op zich is het niet ongewoon dat de gemoederen in deze fase van de onderhandelingen verhitten. En vermoedelijk zal deze escalatie uitmonden in een gesprek op het hoogste niveau tussen Johnson en de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen. Dat zou vrijdag of zaterdag kunnen plaatsvinden.