In het uitdijende financiële schandaal rond Bpost komen steeds meer vraagtekens achter de naam van ex-CEO Dirk Tirez te staan.

In het nieuws: Bpost zegt als bedrijf bereid te zijn “het boetekleed te dragen” en zegt met alle bevoegde instanties te zullen samenwerken om de duistere praktijken uit het verleden aan het licht te brengen, om zo “met een schone lei” te kunnen herbeginnen.

Wat we vandaag weten:

• Een interne audit bij Bpost wees op waarschijnlijke prijsmanipulatie rond het krantenbedelingscontract dat toenmalig CEO Dirk Tirez onderhandelde. Dat forensische onderzoek van honderdduizenden documenten zou bijna af zijn.
• Er wordt volgens Bpost alleen nog gekeken naar “twee minder belangrijke subdossiers”. Het gaat vermoedelijk om het oneigenlijk factureren van bepaalde kosten en de onterechte bedeling van sommige tijdschriften.
• Deze week breidde de affaire uit. Bpost, en nadien minister van Overheidsbedrijven Petra De Sutter (Groen), bevestigden dat er ook bij andere overheidsopdrachten wellicht sprake was van overcompensatie.
• Dat kwam aan het licht na een tweede interne audit op initiatief van de huidige Bpost-top, die er zeker van wil zijn dat er niet elders in het bedrijf nog lijken uit de kast vallen.
• Die tweede forensische audit, die nog lopende is, kwam tot de voorlopige conclusie dat er in minstens drie dossiers iets niet pluis is:
  • het afleveren van nummerplaten
  • het beheer van de rekeningen van de staat, de zogeheten 679-rekeningen
  • het innen van boetes van buitenlandse verkeersovertreders

De rode draad: In elk van die drie dossiers rijst de vraag: waren de gefactureerde bedragen wel marktconform? Of waren de winstmarges te ruim?

Plus nog andere vragen: In het dossier van de verkeersboetes vermoeden de onderzoekers dat er bepaalde extra diensten onterecht zijn gefactureerd, net zoals mogelijk bij het krantencontract. En bij de 679-rekeningen blijkt de financiële rapportering van Financiën cijfermatig niet te kloppen met de boekhouding van Bpost.

Jarenlange oversubsidiëring?

De fundamentele kwestie: De mistoestanden gaan verscheidene jaren, mogelijk zelfs decennia, terug. Was er sprake van geïnstitutionaliseerde oversubsidiëring, mogelijk gefaciliteerd door de (te) sterke banden tussen Bpost en zijn hoofdaandeelhouder, de Belgische staat? Volgens Bpost is een en ander in het licht te zien van een moeizame overgang van een staatsmonopolie naar een beursgenoteerd bedrijf.

De spin in het web: Dirk Tirez kwam na de doorlichting van het krantencontract al in nauwe schoentjes. Het tweede onderzoek over andere overheidsopdrachten brengt hem zo mogelijk in een nog lastiger parket.

• In dat onderzoek duikt zijn naam immers vaak op, zo bevestigen verscheidene insiders.
• Dat is ergens logisch, want voor hij in 2021 promoveerde tot CEO, was de voormalige topadvocaat jarenlang de juridisch directeur die bevoegd was voor alle contracten en fusies en overnames. Tirez werkt al sinds 2003 bij het postbedrijf en zetelt sinds 2017 in het directiecomité.
• Dat zijn naam in meerdere dossiers opduikt, plaatst ook minister De Sutter in een lastige positie, want zij was het die Tirez in 2021 aanstelde als CEO.

Nog dit: Bpost zegt, indien daartoe gevraagd, bereid te zijn mee te werken aan parlementaire onderzoekscommissie, waar Open Vld op aandringt. Dat zou de lijst van onderzoeken nog indrukwekkender maken.

• Naast de twee interne audits van Bpost zelf heeft de regering-De Croo ook een externe audit besteld.
• Cruciaal wordt het onderzoek door concurrentiewaakhond BMA over de krantenbedeling, dat in een volgende fase mogelijk ook het Parket van Brussel in het dossier trekt.
• En dan zijn er nog de onderzoeken door posttoezichthouder BIPT en de rapporten van de inspectie Financiën en het Rekenhof.

(nd)