Spelletjes. Het blijft het handelsmerk van Georges-Louis Bouchez (MR). Die schopt wild om zich heen in de kiescampagne en eist plots een “parlementaire onderzoekscommissie” naar de sluiting van de kerncentrales, waarbij minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) het dossier zou “gemanipuleerd” hebben. En meteen krijgt ook netbeheerder Elia en hun ex-CEO Chris Peeters de volle laag: “Elia heeft een politieke rol gespeeld”. Voor Bouchez moet Peeters, vandaag de CEO van Bpost, “tekst en uitleg in de Kamer komen geven”. Op enkele dagen van het ontbinden van het Parlement is zo’n eis bijzonder gratuit. Maar het tekent de sfeer die Bouchez en ook cd&v met Sammy Mahdi opbouwen: de groenen moeten uit de volgende coalitie, is de boodschap. En N-VA zou op één of andere manier wél in de volgende federale regering moeten, zo is de boodschap van het duo. Bij de N-VA-top lacht men smakelijk met heel het manoeuvre. “Bondgenootschappen en ‘pacten’ met Bouchez? Wij wensen ze allemaal veel succes”, is daar cynisch te horen. Maar ook bij de rest van Vivaldi is men niet vergeten hoe lastig het werken was, vier jaar lang, met de MR-voorzitter. “Na Egbert Lachaert (Open Vld) moet nu blijkbaar Sammy Mahdi (cd&v) hem gaan ‘kaderen’, straks bij onderhandelingen? Bonne chance”, klinkt het aan Franstalige kant.

In het nieuws: MR en ook cd&v willen expliciet de groenen lozen in het volgende kabinet, en dromen ervan om daarvan de inzet van de campagne te maken. 

De details: Groen doet de aanval van de MR-voorzitter op Van der Straeten af als “een laag-bij-de-grondse campagnestunt, het handelsmerk van meneer Bouchez.” Maar ook bij cd&v maakt men al langer de analyse dat bij Groen stemmen te halen zijn. De vraag is alleen of Bouchez zelf zo ‘incontournable’ is als hij zich nu voelt.

• “Al die informateursnota’s dienden allemaal nergens toe. Niemand las dat. Niemand. Dat waren helaas alleen maar politieke spelletjes. Anderhalf jaar is er niet onderhandeld en daarna zijn we in tien dagen tot een regeerakkoord gekomen. Dat was dag en nacht en op het einde was iedereen zodanig kapot dat niemand nog wist waarop we precies geland zijn.” 
• Het was duidelijk het weekend waarin Georges-Louis Bouchez in het offensief ging in de campagne, met een reeks interviews. In De Standaard maakte hij daarbij een opvallende analyse over de maandenlange federale regeringsonderhandelingen de vorige keer.
• “In mijn informateursnota had ik net zo goed kunnen schrijven dat olifanten voortaan zouden vliegen. Geen mens zou het gemerkt hebben, want niemand las het. En nog eens, dat is niet wat ik wou, maar het is wel wat ik vaststelde. En dan zeg ik dat”, zo stelt Bouchez met uitgestreken glimlach.
• En ook over Vivaldi zelf en de totstandkoming, sprak de MR-voorzitter een vernietigend oordeel uit: “Als je nuchter kijkt naar het regeerakkoord, zie je meteen dat je daar alle kanten mee uit kan. In de ene zin stond dat het wit moest zijn, terwijl het in de volgende zin eigenlijk zwart moest zijn, en in de derde zin stond dan ‘on verra’. Daarom waren die kernkabinetten zo’n hel, omdat alles opnieuw moest onderhandeld worden.” En nog: “Vivaldi is maar op tien dagen geschreven.”
• De uitspraken tekenen de Bergenaar: een uiterst scherpe communicator, maar met een bijzonder cynische benadering van politiek. En een wel heel persoonlijke versie van hoe de vorige regeringsonderhandelingen dan precies liepen.
• Dat zijn eigen periode als informateur op zijn minst amateuristisch en chaotisch verliep, is een feit. Maar tegelijkertijd leverden hij en co-informateur Joachim Coens (cd&v) inhoudelijk wel een werkstuk af, waar veel zinnige zaken in zaten die later terugkwamen. Voor wie het zou willen herlezen: hier de link.
• Alleen had Bouchez het door zijn manier van werken ondertussen al zo verkorven, dat de andere voorzitters hem toen al moe waren. In tal van andere pogingen om een regering te vormen die volgden, werd hij nauwelijks betrokken: al in het voorjaar van 2020 wilden Paul Magnette (PS) en Bart De Wever (N-VA) eigenlijk niet meer met hem in een coalitie belanden.
• Maar ook de herinneringen van alle andere Vivaldisten stroken allerminst met de versie die Bouchez nu geeft, over de cruciale tien dagen waarin Vivaldi gemaakt werd. Iedereen was destijds op het Egmont-kasteel druk in de weer, met stevige delegaties, om teksten uit te werken en te finaliseren. Behalve één man: Bouchez, die nauwelijks geïnteresseerd leek in de inhoud, geen medewerkers of partij-specialisten meenam, en enkel uit leek te zijn op sabotage of vertragingsmanoeuvres. 
• Enkel door de grootste pressie van zijn ‘familiegenoot’ Egbert Lachaert, toenmalig Open Vld-voorzitter, die op een cruciaal moment gewoon weigerde nog z’n telefoon voor Bouchez op te nemen, plooide de MR-voorzitter zich in de logica van de Vivaldi-coalitie. Om er daarna, tijdens de regeringsperiode, permanent tegen in opstand te komen, en het leven van premier Alexander De Croo (Open Vld) zuur te maken.
• Niet toevallig werd zowel bij de regeringsvorming als daarna, bij spanningen rond de Waalse regering, twee keer heel grondig overwogen om de MR te lozen uit de coalitie. Op een haar na gebeurde dat, en zeker bij Magnette en Jean-Marc Nollet (Ecolo) is de maat ondertussen al lang vol. 

De essentie: Bouchez heeft wel een probleem. Niemand gelooft dat hij in good faith kan en zal onderhandelen. Die onbetrouwbaarheid kan zich wreken.

• Want zowat elke andere partij, ook binnen Vivaldi, huivert momenteel bij het idee dat ze opnieuw moeten gaan praten met diezelfde Bouchez, straks bij een nieuwe ronde van regeringsvorming. Dat die nu al aankondigt “het nu anders te gaan doen”, wekt hoongelach in de Wetstraat op.
• “Het is duidelijk dat we dat niet nog eens op die manier kunnen doen. Daarom heb ik mijn medewerkers een jaar geleden al gevraagd om aan onderhandelingsfiches te beginnen”, zo stelde Bouchez immers dit weekend. “Ah bon, hij zal dan eindelijk eens fiches hebben?”, zo reageert een partijvoorzitter laconiek.
• Het is tekenend voor de reputatie die Bouchez torst, bij zowat alle collega-partijvoorzitters: enkel de spelletjes, geen sérieux, geen inhoudelijke gesprekspartner ook. En vooral: iemand die zijn woord niet houdt, achteraf.
• Dat Bouchez zelf daarbij vooral kijkt naar het tactische, en allianties maakt om niet ‘gelost’ te kunnen worden in de coalitievorming, is niemand ontgaan. In 2020 was Open Vld dé partner. Nu is het, al voor de verkiezingen, openlijk al cd&v, waar Bouchez een ‘as’ mee smeedde, met voorzitter Mahdi.
• “Vorige keer moesten ze bij Open Vld hem dan temperen en ‘kaderen’ tijdens onderhandelingen, met Lachaert op kop. En nu wil blijkbaar Sammy Mahdi (cd&v) die rol gaan spelen? Allez, bonne chance”, zo becommentarieert een Franstalig kopstuk de nieuwe alliantie die Bouchez met cd&v afsloot. 
• “Welja, bondgenootschappen en ‘pacten’ met Bouchez? Wij wensen ze allemaal veel succes”, zo is ook bij de N-VA-top droogjes te horen. “Je moet maar eens aan Open Vld’ers vragen hoeveel plezier zij beleefden aan hun ‘pact’ met die man.” 
• Feit is dat Bouchez, met zijn alliantie met Mahdi, plots wel wat ‘vaster’ zit aan Les Engagés, de centrumformatie van Maxime Prévot die eigenlijk geldt als de zusterpartij van cd&v. Zo is Bouchez er wél in geslaagd om het beeld van een haast onvermijdbare Olijfboomcoalitie in Franstalig België, waarvan wel heel duidelijk is dat die trappelend klaar staat in de coulissen, wat af te zwakken. 

Waarom dit ertoe doet: De permanente aanvallen op de groenen, vanuit zowel MR als Open Vld, zijn deel van het ‘spel’ van Bouchez. En zijn alternatief voor de ecologisten, een coalitie met N-VA, is ook niet bepaald credibel.

• Ondertussen is wel duidelijk in de campagne dat zowel de MR als cd&v één vijand lijken te hebben: de groenen. Vorig weekend nog stelde cd&v-voorzitter Mahdi “dat er geen migratiebeleid met Groen kan worden gemaakt” en blijft hij aanvallen richting de ecologisten sturen. Voor cd&v is het, gesteund op intern kiesonderzoek dat al lang voor de campagne aantoonde dat daar de winst lag voor de christendemocraten, wel héél duidelijk: hun vijand zit daar. Zij moeten uit de volgende regering.
• Ook Bouchez zit al langer op die lijn: de ecologisten zijn in Brussel en Wallonië evengoed de grote boeman. Vandaag gaat Bouchez opnieuw bij De Standaard nog een versnelling hoger. Hij beweert openlijk over minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) dat zij “bepaalde gegevens en rapporten geïnstrumentaliseerd heeft”, en zo het dossier van de sluiting van de kerncentrales gemanipuleerd heeft. En meer nog, ze had daarvoor blijkbaar een medeplichtige: toenmalig CEO van netbeheerder Elia, Chris Peeters.
• “Op den duur was het een klucht. Chris Peeters mag dat wel eens aan het Parlement komen uitleggen. De informatie die we gekregen hebben over de kerncentrales vraagt om een Parlementaire onderzoekscommissie”, zo stelt Bouchez, die dus de grote middelen wil inzetten tegen Peeters, vandaag CEO van Bpost.
• Bij Groen reageert Van der Straeten verbolgen: “Het is zeer plat en ongeloofwaardig om het regerings­beleid van collega’s te saboteren om het dan te gebruiken als ver­kiezingspraat in de campagne”, zo zegt ze aan De Standaard. 
• Los van potentiële kieswinst voor beiden, lijken Bouchez en Mahdi finaal ook aan te sturen op een coalitiewissel. Want opvallend genoeg blijven tegelijk de hints komen, zowel van de MR als de cd&v-top, dat “N-VA de meest logische partner is, om in te ruilen voor de groenen”. Alleen, daarbij moet De Wever zich dan wel “nederiger gedragen”, zo vinden beide voorzitters, Bouchez en Mahdi. 
• Bij de N-VA zijn ze niet bepaald onder de indruk van dat aanbod. “Je ziet het al van ver komen, ik mag dan gaan opdraven, om snel mee aan te schuiven, om gewoon verder te doen wat ze nu al vier jaar met Vivaldi doen. Want dan gaan we onderhandelen en beginnen de Franstaligen gewoon naar de klok te kijken, en zeggen ze na een paar weken, ‘ja, de druk is gigantisch, we gaan moeten afronden’. Aan dat spelletje gaan wij niet meedoen”, zo stelde De Wever vorige week op zijn persconferentie, over de begrotingsplannen van de N-VA. 
• Al maandenlang vraagt Bouchez, via tussenpersonen en rechtstreeks, om een gesprek met De Wever. Maar die houdt de deur dicht. “Een discreet gesprek met Bouchez? Dan kan je evengoed een persconferentie geven voor heel België. Dat hebben we dus gedaan, vorige week”, zo klinkt het bij N-VA.

Op de agenda: Vanaf vandaag dus de bezetting van de UGent. ‘Gaza’ wordt zo nog meer een campagnethema.

• Net als in de VS volgen vanaf deze week bezettingen van de campussen in Gent, Brussel en mogelijk ook Leuven. Aan de UGent sluiten opvallend genoeg meer dan 150 medewerkers zich aan bij het studentenprotest, in een open brief. Zij eisen dat de UGent alle banden met Israelische universiteiten doorsnijdt, ook al zijn dat vaak instellingen waar ook felle kritiek is op de uiterst rechtse regering van Netanyahu. 
• De medewerkers, waaronder ook proffen van de faculteit Politieke Wetenschappen, verwijten de rector en de leiding van de UGent “achterdeurpolitiek” en “repressieve dreigementen”, als reactie op de bezettingsplannen. “Dat de rector deze moedige studenten eerst negeert en vervolgens afdreigt, druist in tegen alles waar onze universiteit voor zou moeten staan”.
• Op de Zevende Dag meldde zich een woordvoerster van de bezetters, de Ghent Students For Palestine/End Fossil. Die kwam als ‘Siska’, want ze wilde niet met haar echte naam geïnterviewd worden, en was naar eigen zeggen “al maanden de bezetting aan het voorbereiden”. 
• Daarbij had ze het systematisch over een “genocide” van Israël in Gaza, maar toen de vraag kwam of ze als actievoerders konden garanderen tegen tereur en tegen Hamas te zijn, kwam volgend antwoord: “Het is interessant dat die vraag altijd gesteld wordt, want eigenlijk zien we dat er al een decennialange bezetting van de Palestijnse gebieden bezig is, en die genocide escaleert. Dus ik wil graag die vraag terugbrengen naar de context van de UGent, en zeggen dat wij als beweging tegen elke vorm van discriminatie zijn.” Vier keer kwam de vraag en hetzelfde antwoord.
• In de Vlaamse pers blijft de aandacht voor het conflict in Gaza ondertussen zeer groot, zeker bij de openbare omroep.   

On the campaign trail (1): Premier De Croo springt in de discussie rond sancties tegen Israël.

• “Moest ik vandaag student zijn, denk ik dat de kans groot is dat ik ook mijn proteststem zou laten horen.” Met die impliciete steun aan de bezetters gooide ook de eerste minister zich vanmorgen op Radio 1 in het debat.
• Zeg nooit dat Alexander De Croo geen gevoel voor timing heeft. Want net nu Gaza met de bezetting van de universiteiten én de mogelijke aanval op de stad Rafah volop de headlines domineert, komt de premier in Het Laatste Nieuws met voorstellen rond sancties. “De aanval op Rafah zou dramatische gevolgen hebben”. 
• “We kunnen moeilijk nog langer doen alsof er niets aan de hand is”, zo stelt hij. Daarbij zou hij dus de handel willen stoppen voor producten uit de West Bank: onder meer dadels, olijfolie en wijn. 
• Maar De Croo wil dat niet alleen met België doen, hij probeert het er vanuit de Europese Unie en de rol van België als voorzitter erdoor te krijgen. Dat lijkt niet evident, omdat landen als Duitsland en Oostenrijk, en zeker Hongarije, traditioneel erg pro-Israël zijn. Maar ook in het verleden lukte het wel al af en toe om één gezamenlijk standpunt te bereiken.
• Bovendien is er ook een soort ‘coalition of the willing’, een kleinere groep EU-landen waaronder Spanje en Ierland, die zeker wel verder willen gaan met sancties. 
• Binnen Vivaldi waren vanmorgen zowel Vooruit als Groen al druk in de weer om te claimen dat zij al veel langer voor die sancties zijn. “Als sinds oktober pleit onze minister van Ontwikkelingssamenwerking voor harde sancties tegen Israël. Goed dat de premier eindelijk volgt. Maar nu moeten we het ook effectief doen, het geweld in Gaza moet stoppen”, zo reageerde Melissa Depraetere, voorzitter van Vooruit. 
• En ook Groen-vicepremier Petra De Sutter, die altijd zeer veel communiceert over Gaza, sprong op de kar: zij ontmoet vanmiddag de Palestijnse minister van Buitenlandse Zaken, Riad Malki. “De Israëlische oproep aan burgers en vluchtelingen om Rafah te evacueren, zal leiden tot een bloedbad. België werkt volop aan verdere sancties tegen Israël”. 
• De vraag blijft wie finaal politiek profiteert van het thema ‘Gaza’ in de campagne: in debatten op scholen of op sociale media is duidelijk dat zeker PVDA de wind in de zeilen heeft bij de jongere generatie. 

On the campaign trail (2): Een oppositiekuur voor Open Vld? 

• “Gaat Open Vld in de oppositie als de partij de 10 procent niet haalt?”, zo wilde men bij VTM weten van Open Vld-voorzitter Tom Ongena: “Die kans is heel groot”, antwoordde die.
  Meteen maakt Ongena zijn Open Vld dus een beetje de inzet van verkiezingen: “Stem op ons, of we verdwijnen uit de regering”. Tegelijk is die oppositie ook al een reflectie over een leven na premier De Croo, die de onbetwiste leider is van de partij vandaag, maar die met een Open Vld die onder de 10 procent gaat toch maar moeilijk aan kan blijven als kopman.
• En dus een niet onlogische reflex van Ongena: na 25 jaar onafgebroken Open Vld in de federale regering is het misschien wel tijd voor iets anders? Want ook Ongena moet uiteraard wel verder, na de verkiezingen. 
• In de peilingen is het geen rozengeur en maneschijn voor Open Vld: die 10 procent wordt maar in een paar steekproeven ook effectief gehaald. In sommige provincies wordt het eerder vechten tegen de kiesdrempel van 5 procent.
• Het is een publiek geheim dat er intern toch al flink nagedacht wordt over wie na De Croo kan opstaan, om de partij te gaan leiden. Ongena zelf, vandaag eerder een figuur in de schaduw, is logischerwijze kandidaat. Maar ook namen als Stephanie D’Hose en Jasper Pillen circuleren nu al, om straks over te nemen, indien dat nodig zou zijn.  

On the campaign trail (3): De salariswagen afschaffen? Vooruit wil het deze keer doen.

• In 2019 was het Groen en Kristof Calvo (Groen) die het voorstelden, maar het niet uitgelegd kregen. Nu is het aan Vooruit. Op de Zevende Dag noemde Vooruit-voorzitter Melissa Depraetere het “gewoon een historische fout, om ooit mensen te betalen via een salariswagen.” “Mensen hebben die wagen niet nodig op het werk. Dat is toch een systeem dat gewoon is scheefgetrokken.”
• Daarmee trapte Depraetere een open deur in: België is één van de weinige EU-landen waar het systeem zo fors is ingevoerd en gebruikt wordt. En het gebruik is oneigenlijk, om de hoge lasten op arbeid te omzeilen. “Maar dat is slecht voor het klimaat, en ook slecht voor de volksgezondheid en de economie.” 
• Dus wil Vooruit “dat systeem fors afbouwen” en zelfs “op termijn laten verdwijnen”. Tegelijk moet dat dan 100 procent gecompenseerd worden in effectief loon voor Vooruit: ”Het past in een grote fiscale hervorming.”
• “Okay Melissa, dat is dan genoteerd. Vooruit wil 600.000 werkenden een stuk van hun hard verdiend loon afnemen. Niet met Open Vld. Wie een salariswagen heeft als deel van zijn loon, moet die gewoon kunnen behouden”, zo reageerde Ongena al fel.

On the campaign trail (4): Na Vooruit wil ook N-VA geen cd&v’er meer op Welzijn.

• Na Jo Vandeurzen (cd&v), Wouter Beke (cd&v) en Hilde Crevits (cd&v) als Vlaams minister van Welzijn is het tijd voor iemand anders op die post, vertelde Zuhal Demir (N-VA) aan TV Limburg, in de marge van een partijmeeting.
• Volgens Demir “zou het goed zijn dat daar iemand komt die ongebonden is van zuilen en structuren”, daarmee doelend op de verstrengeling van cd&v met christelijke middenveldorganisaties die zich bezig houden met welzijn. Op de vraag of ze dan zelf minister zou willen worden, herhaalde ze enkel de voorkeur voor “iemand ongebonden”.
• Maar het is wel duidelijk dat N-VA naast Vooruit nu al aast op dezelfde ministerpost. Conner Rousseau (Vooruit) noemde de cd&v’ers op Welzijn eind april nog “amateurs”. 

Om te volgen: Vanaf morgen zijn er verregaande stakingen in het onderwijs, telkens in een andere stad.

• De onderwijsvakbonden zijn verbolgen over voorstellen van de zogenoemde Commissie van Wijzen. Die wil onder meer een 38-urenwerkweek invoeren, een beslissing die pas door de volgende Vlaamse regering genomen zou kunnen worden.
• Maar het socialistische ACOD, de christelijke COC en de vrije vakbond VSOA noemen de voorstellen “niet onderbouwd”. “Er wordt niet gezegd hoe men dat gaat realiseren en meten. Uit onderzoek blijkt dat personeelsleden vandaag ongeveer 43 uren werken. Hoe gaat men dat compenseren?”, reageert vakbondssecretaris Nancy Libert van het ACOD bij de VRT.
• Minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) vindt de acties voorbarig. “Als je tegen een voorstel al actie gaat voeren, ga je binnenkort al actie voeren tegen een idee of een mening. In plaats van te zeggen waar men tegen is, zou men misschien ook eens kunnen zeggen waar men vóór is”.
• Morgen wordt er gestaakt in Antwerpen, Daar is de actiebereidheid groot. Volgens de COC werden er eerst 1.000 betogers verwacht verdeeld over de vijf provincies, nu zouden dat er 2.000 zijn voor Antwerpen alleen al. De kans is dus reëel dat lessen daar niet door zullen gaan, of dat er overgeschakeld wordt op afstandsonderwijs.
• Na Antwerpen wordt overmorgen actie gevoerd in Oostende, en vervolgens volgende week maandag in Leuven, dinsdag in Hasselt en tot slot op woensdag 15 mei in Gent.

Om te volgen (2): De cipiers zijn weer aan het werk, maar niet voor lang. Ze veranderen van stakingstechniek.

• De stakingen van onbepaalde duur in de gevangenissen zijn inmiddels afgelopen. Maar dat betekent niet dat de cipiers weer tevreden aan het werk zijn. Er heerst nog altijd onvrede over de werkdruk en de overbevolking. Omdat personeelsleden geen verlofdagen meer kregen toegekend en er onzekerheid heerste over de opvordering voor de minimale dienstverlening, komen er nu gerichte 48-urenstakingen.
• De socialistische vakbond ACOD diende al een stakingsaanzegging in voor 13 mei voor Vlaams-Brabant, en ook eentje samen met de liberale vakbond op 14 mei voor Limburg. Er moet nog een aanzegging volgen voor West-Vlaanderen.
• Minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open Vld) greep al in om de overbevolking aan te pakken. Door de uitbreiding van het penitentiair verlof daalde het aantal gevangenen dat op een matras op de grond moet slapen van 260 naar 70.
• De belangrijkste eis van de vakbonden, een pauze op de effectieve uitvoering van korte straffen, is iets waar Van Tigchelt niet op wil ingaan. Het heeft hem en zijn voorganger Vincent Van Quickenborne (Open Vld) dan ook lang gekost om die regel in te voeren.
• Dat Van Tigchelt in een campagnevideo zichzelf nog eens extra op de borst klopte over die korte straffen, deed de relatie alleen nog meer verzuren. Daarmee blijft het hard tegen hard, tussen de minister en de vakbonden. Verwacht wordt dat het geplande overleg van morgen geen oplossing zal bieden uit het conflict.