In principe kan het snel gaan met de regeringsvormingen in het land, ook op federaal niveau. Dat lijkt de teneur te zijn, en het is ook de boodschap die MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez naar voren schuift. Maar de theorie moet nog getoetst worden aan de praktijk. Voorzitters Bart De Wever (N-VA) en Maxime Prévot (Les Engagés) hebben alvast voorwaarden gesteld.

In het nieuws: Bouchez is wel heel optimistisch over de snelheid waarmee een regering kan worden gevormd.

• In theorie is het simpel. In Vlaanderen lijkt de makkelijkste weg een coalitie tussen N-VA, Vooruit en cd&v te zijn. In Wallonië kunnen MR en Les Engagés een meerderheid halen. Zet die twee samen en je krijgt een federale regering met een meerderheid van 85 op 150 zetels.
• Bouchez is er voorstander van. “Dit is de eerste keer in lange tijd dat de uitslag van een verkiezing zo duidelijk is. Ik denk zelfs dat er maar één mogelijkheid is die voor iedereen geschikt is”, steekt hij van wal. Volgens hem stemden “zowel de Franstaligen als de Vlamingen voor centrumrechtse hervormingen”, die hij samen met De Wever wil uitvoeren.
• “Wij zijn bereid om te werken aan een efficiëntere staat en aan de financiële verantwoordelijkheid van de regio’s. We mogen deze historische kans niet missen. Bart en ik stellen al jaren vast dat de problemen in dit land te herleiden zijn tot de PS, die structurele hervormingen verhindert.” En volgens Bouchez kan het dan ook snel gaan: “Gaan we nu tijd verspillen, nu de PS er niet bij is?”
• De Wever kan dan ook premier worden, voor de MR-voorzitter. “Ik heb geen veto’s”, zei hij al. Naar eigen zeggen koestert Bouchez geen “persoonlijke wrok” tegenover De Wever, die hij in de kiescampagne wel verweet “het debat te weigeren, of het nu privé of publiekelijk is”.

Toch moeilijkheden

De moeilijkheden: N-VA wil teveel, Prévot stelt nu al een veto

• “Historische kans” of niet, er ligt wel een heel eisenpakket van N-VA op tafel. De Wever wil niet alleen premier worden, hij wil ook een staatshervorming én stevige besparingen doorvoeren. Dat lijkt teveel te zijn, en N-VA zal naar de andere partijen moeten toegroeien.
• Zo is een staatshervorming minder een probleem voor MR, Les Engagés en cd&v, maar staat Vooruit er niet om te springen. En de precieze invulling van die staatshervorming wordt ook nog een heikel punt. N-VA heeft confederalisme stevig op de agenda gezet, waarbij meer federale bevoegdheden volledig naar het Vlaamse niveau zouden gaan, zoals justitie en gezondheidszorg. Dat past in de grote besparingsoperatie die De Wever wil doorvoeren. “Gezondheidszorg moet naar de deelstaten, als je dat ooit gesaneerd wil krijgen”, zei hij in de kiescampagne.
• Bouchez riep echter op om de preventie in de gezondheidszorg, wat nu regionaal geregeld wordt, weer te federaliseren. Ook justitie moet weer volledig onder de bevoegdheid van de federale regering vallen, klonk het. Maar De Wever was stellig tijdens de campagne: “Ik zal nooit iets herfederaliseren”.
• Prévot werd vandaag ontvangen door de koning, en gooit alvast de deur dicht voor een staatshervorming. “Als het gaat om België te schrappen, zullen we nooit een partner zijn. “Staatshervorming is niet mijn prioriteit”.
• Over die besparingsoperatie van De Wever is ook het laatste woord nog niet gezegd. MR is voorstander, maar bij cd&v en vooral Vooruit werd er in de campagne regelmatig gezegd dat besparen op gezondheidszorg niet kon. Cd&v legde dan weer de fiscale hervorming van ontslagnemend minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) op tafel, iets waar MR veel moeite mee heeft. Ook Les Engagés komt ermee op de proppen, evenals met de pensioenen en de klimaattransitie.
• Tot slot is er nog de positie van Bart De Wever zelf. Prévot gaf al aan dat hij niet wil dat De Wever premier wordt. “Om premier te zijn, moet je respect hebben voor alle mensen in het koninkrijk. Ik ben niet zeker of dat voor Bart De Wever het geval is voor het zuiden van het land”, zei hij gisteren.
• De Wever reageerde daarop koeltjes: “Dat soort publieke verklaringen helpen echt niet. Ik ga dat niet doen en ik zou iedereen willen oproepen om dat na te laten.” De Wever ziet duidelijk niet dezelfde snelle weg als Bouchez: “De kaarten liggen al moeilijk genoeg”.

Toegevingen in het verschiet

Op de agenda: Bij de koning zou het wel eens snel kunnen gaan.

• De koning moet nu een informateur aanstellen. Gisteren had hij al gesprekken met de partijleiders van de grootste partijen: De Wever, Tom Van Grieken (Vlaams Belang) en Bouchez. Vandaag komen Paul Magnette (PS), Raoul Hedebouw (PVDA), Prévot, Melissa Depraetere (Vooruit), Sammy Mahdi (cd&v) en Tom Ongena (Open Vld) langs.
• Volgens De Wever kan het daarbij snel gaan: mogelijk komt er morgen al een informateur, nadat koning Filip ook met de laatste partijvoorzitters gesproken heeft. Die moet dan kijken waar de raakvlakken liggen en waar iedereen op wil toegeven.
• Twee eerste toegevingen van N-VA zouden al het premierschap en het minikabinet kunnen zijn. Dat eerste lijkt minder van belang te zijn dan confederalisme. En voor het minikabinet, zoals De Wever dat voorstelde, is geen enkele andere partij te vinden. Hoe dan ook wordt het lastig voor De Wever, die nog altijd wil bewijzen dat België niet werkt. Met een goed werkende federale regering kan hij zijn eigen punt ondergraven.