Het is een van de wetten in de Amerikaanse politiek: een zittend president grijpt bijna altijd naast een tweede termijn als er een recessie aan de verkiezingen voorafgaat. Joe Biden moet dus opgelucht zijn dat de door velen voorspelde neergang er niet gekomen is. Maar hoe lang houdt de Amerikaanse economische motor het nog vol?
De stand van zaken: De Amerikaanse economie koelt volgens de recentste statistieken wat af, maar voorlopig is er geen vuiltje aan de lucht. De groei is behoorlijk, de arbeidsmarkt blijft robuust en de inflatie is met circa 3 procent weer onder controle.
De Washington Post ziet het zelfs aan de lichaamstaal van centraal bankier Jerome Powell: de voorzitter van de Federal Reserve is meer ontspannen en loslippiger dan enkele maanden geleden, toen het voor de Amerikaanse centrale bank nog alle hens aan dek was om het inflatiemonster met een spervuur aan renteverhogingen onder controle te krijgen.
Maar: De geschiedenis leert dat er na een cyclus van renteverhogingen bijna altijd een terugval volgt. Renteverhogingen maken kredieten voor consumenten en bedrijven duurder en remmen de economie af. Het duurt echter enkele maanden vooraleer de hogere rentes hun volledige effect ressorteren.
👉 Er kan een vicieuze cirkel ontstaan, zo waarschuwen economen. Bedrijven gaan minder aanwerven, waardoor de werkloosheid stijgt en meer mensen moeite krijgen om rond te krijgen. Als gevolg van de hoge hypotheekrentes kan ook het aantal wanbetalers toenemen. Door dat alles zwakken de gezinsbestedingen af en komen de bedrijven met onverkochte voorraden te zitten, wat de economische bedrijvigheid verder naar omlaag duwt.
Zachte landing of recessie?
Teken aan de wand: Betaalverwerker Billtrust ondervroeg recentelijk 350 financieel directeurs verspreid over de VS. Het verrassende resultaat is dat zowat driekwart een recessie verwacht in het huidige kwartaal en in de komende zes tot twaalf maanden. De ondervraagde CFO’s zijn dus een pak pessimistischer dan wat je zou denken op basis van het beter dan verwachte economische jaar 2023.
Ingezoomd: Dat de Fed klaarstaat om in te grijpen, blijkt uit de verrassende hint eerder deze maand op drie renteverlagingen in de loop van 2024. Een duidelijk signaal dat de verkrappingscyclus voorbij is. Maar dan mag het inflatiespook wel niet opnieuw opdoemen, want dat zou de centrale bank dwingen om de rentes langer hoog te houden, of misschien zelfs te verhogen.
Olieprijs
Doemscenario: Het is niet ver zoeken naar factoren die de inflatie weer omhoog kunnen jagen. “In een plausibel worstcasescenario waarin de oorlog tussen Israël en Hamas uitgroeit tot een veel breder regionaal conflict, kan die disruptie de olieprijzen opdrijven tot 150 dollar per vat”, zo schetst de denktank Oxford Economics. Dat zou zowat een verdubbeling zijn tegenover vandaag.
👉 “We hebben zo’n scenario gemodelleerd, met een scherpe stijging van de olieprijzen, schokken in het vertrouwen van bedrijven en consumenten en zwakte op de financiële markten. Dat culmineert in een rem op het Amerikaanse bbp die sterk genoeg is om de economie in een milde recessie te duwen.”
De politieke dimensie: Volgens sommige waarnemers was een recessie in 2023 niet eens een slechte zaak geweest voor huidig president Biden, mits er daarna een heropleving zou komen in het verkiezingsjaar 2024. Biden zou dan de pluimen op zijn hoed kunnen steken. Het draaide dit jaar echter anders uit.
Wat het Witte Huis ten allen prijze zal willen vermijden, is dat er alsnog een recessie uitbreekt in de maanden voorafgaand aan de stembusslag begin november. Als de Fed erin slaagt om de Amerikaanse groei levend te houden en een “zachte landing” kan faciliteren, zal Biden ongetwijfeld een schouderklopje over hebben voor Powell en co, want dat verhoogt hoe dan ook zijn herverkiezingskansen.
Besluit: Hoe groot is de kans op een Amerikaanse recessie nu? Volgens de meeste economen is dat niet het waarschijnlijkste scenario – de “zachte landing” staat op één – maar valt het ook niet uit te sluiten. De studiedienst van ABN Amro plakt er een cijfer op: de kans op een recessie ligt “ergens rond 15 à 20 procent”. De Fed en het Witte Huis kunnen niet op hun lauweren rusten en maken zich op voor een spannend 2024.
