Donderdag kwam een Amerikaanse studie over blauwe waterstof tot een aantal zeer pessimistische conclusies. Het gaat zelfs zo ver dat sommigen “enorme giften” aan de fossiele-brandstofindustrie zien in de kolossale infrastructuurwet van de regering-Biden, een belangrijk instrument in de strijd tegen de opwarming van de aarde. Dit is genoeg om onmiddellijk een reactie van de lobby’s uit te lokken.
Dinsdag heeft de Senaat van de VS het infrastructuurplan van 1,2 biljoen dollar goedgekeurd dat door de regering-Biden was voorgesteld. Het moet nog worden goedgekeurd door het Huis van Afgevaardigden. Aangezien het Huis van Afgevaardigden een Democratische meerderheid heeft, is er alle reden om aan te nemen dat het plan zal worden goedgekeurd.
De talrijke maatregelen in het pakket zijn gebaseerd op één overkoepelend doel: de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 halveren (ten opzichte van 2005) en tegen 2050 tot nul terugbrengen.
Om dit te bereiken willen de Verenigde Staten een beroep doen op waterstof, waarvoor een investering van 8 miljard dollar is gepland. De voorstanders presenteren deze oplossing als een emissiearm alternatief voor zeevervoer, vrachtvervoer, luchtvaart en zelfs verwarming van woningen.
Groene, blauwe, roze, gele waterstof: wat zijn de verschillen?
Waterstof is de laatste jaren in opmars. Het lijkt een oplossing te bieden om onze levensstijl op een veel milieuvriendelijker manier te ondersteunen. Maar er zijn verschillende manieren om het te produceren, elk aangeduid met kleuren.
De ‘ster’ van het moment is groene waterstof. Dit is het geval wanneer waterstof wordt geproduceerd uit hernieuwbare energie (b.v. wind- of zonne-energie), via het proces van elektrolyse van water. Men is het erover eens dat het een schone, koolstofarme brandstof is.
Er is ook blauwe waterstof. Deze methode bestaat erin aardgas te splitsen in waterstof en kooldioxide, en vervolgens de CO2 op te vangen en op te slaan om te voorkomen dat deze de planeet opwarmt. Tot nu toe werd het beschouwd als een koolstofarm (niet koolstofvrij) alternatief. Dit omdat niet alle CO2 die bij de productie ervan vrijkomt, kan worden afgevangen.
Er is nog een hele rist andere kleuren. Gele waterstof is gebaseerd op een mix van hernieuwbare en fossiele bronnen, terwijl roze bijvoorbeeld wordt geproduceerd met kernenergie. Niet te vergeten de grijze, die momenteel het meest wordt geproduceerd, en die niet is gebaseerd op de elektrolyse van water, maar op aardgas, via fossiele brandstoffen. De CO2-uitstoot wordt niet opgevangen, dus is het geen oplossing voor de toekomst.
Blauwe waterstof vernietigd door nieuwe studie
Deze donderdag hebben twee onderzoekers van de Stanford University en Cornell University (VS) een zeer negatief artikel over blauwe waterstof gepubliceerd in het tijdschrift Energy Science & Engineering. Als we al wisten dat het niet perfect was, dan lijkt het door deze nieuwe studie totaal achterhaald.
De auteurs van de studie waarschuwen dat bij de productie van blauwe waterstof per ongeluk methaan vrijkomt, een krachtig broeikasgas, en dat er enorm veel energie nodig is om kooldioxide af te scheiden en op te slaan, waarvan uiteindelijk toch een deel zal ontsnappen.
Volgens hun berekeningen veroorzaakt de productie van dit type waterstof bij verbranding om warmte te produceren in feite 20 procent meer broeikasgassen dan de verbranding van steenkool, die algemeen als de meest vervuilende fossiele brandstof wordt beschouwd, en 60 procent meer dan de verbranding van diesel.
“In onze analyse wordt ervan uitgegaan dat de afgevangen kooldioxide voor onbeperkte tijd kan worden opgeslagen, een optimistische en onbewezen veronderstelling,” zeggen zij. “Zelfs als dit waar is, lijkt het gebruik van blauwe waterstof moeilijk te rechtvaardigen op klimaatgronden.
Welke kleur waterstof zal Biden voorstaan?
Deze nieuwe studie is nog controversiëler omdat in de Amerikaanse infrastructuurwet geen melding wordt gemaakt van de versie van waterstof waarvoor 8 miljard dollar zal worden vrijgemaakt. Voorlopig is de tekst gericht op de ontwikkeling van “schone waterstof” via de oprichting van vier nieuwe regionale centra. Zal het groene waterstof zijn, blauwe waterstof, een andere, of een mengsel van verschillende kleuren? We weten het antwoord nog niet.
Niettemin maken de auteurs van de studie zich zorgen over de benaming “schone waterstof” in plaats van “groene waterstof”. Zij vrezen dat ten minste een deel van deze massale investeringen zal gaan naar de productie van de kennelijk ultravervuilende blauwe waterstof.
“Het is heel opvallend, ik was verrast door de resultaten,” vertelde Cornell University wetenschapper Robert Howarth aan de Guardian. “Blauwe waterstof” is een mooie marketingterm die de olie- en gasindustrie graag promoot, maar het is verre van koolstofvrij. Ik vind dat we ons geld niet op deze manier moeten besteden, aan dit soort schijnoplossingen.”
De Britse krant kreeg ook een reactie van Carroll Muffett, directeur van het Center for International Environmental Law (CIEL), een advocatenkantoor dat streeft naar een rechtvaardiger en milieuvriendelijker wereld.
“Als we naar dit wetsvoorstel kijken, zien we dat de infrastructuur voor fossiele brandstoffen enorm wordt opgeofferd, wat onverenigbaar is met serieuze klimaatmaatregelen”, aldus Muffett. “Het Congres heeft alles in het werk gesteld om groene waterstof niet te specificeren en deze financiering ondersteunt alleen de fossiele brandstofindustrie. Het potentieel van deze technologieën wordt stelselmatig overschat, terwijl de gevolgen worden onderschat.”
The Empire Strikes Back
Geconfronteerd met de geleidelijke afschaffing van fossiele brandstoffen proberen de reuzen van de sector hun activiteiten om te schakelen. In het bijzonder in waterstof. Verschillende oliemaatschappijen zoals BP, Total en Shell zijn lid van de Hydrogen Council, een groep die zich inzet voor waterstof, dat volgens deze groep een “sleutelrol kan spelen in de wereldwijde energietransitie” door meer vervuilende brandstoffen te vervangen.
De fossiele-brandstofindustrie zet zwaar in op blauwe waterstof, aangezien die gebaseerd is op aardgas en tot deze studie werd beschouwd als een koolstofarm alternatief. Vooral omdat hernieuwbare energiebronnen volgens de industrie nog te beperkt en te duur zijn om volledig in te zetten op groene waterstof.
Ze waren niet blij met een studie die de plannen van de leiders van de fossiele brandstoffen ondermijnde. Minder dan 24 uur na de publicatie van het document reageerde de Policy Resolution Group (PRG), een in Washington gevestigde lobby van de energie-industrie, met kritiek op het werk van de twee Amerikaanse onderzoekers. De twee onderzoekers zouden kortetermijnresultaten verkeerd hebben toegepast op een langetermijnvisie.
“Beiden staan bekend om hun onderzoek naar klimaatgerelateerde onderwerpen, maar het lijkt erop dat elke levenscyclusanalyse van de korte termijn zeker de langetermijneffecten zal overschatten en de potentiële voordelen van waterstof zal onderschatten,” zei Frank Maisano, de senior director van de lobby, geciteerd door MarketWatch. “Ik vind het ironisch dat zij in hun vorige analyses naar het hele klimaatscenario hebben gekeken en in de toekomst hebben geprojecteerd, maar wanneer zij naar waterstof kijken, lijken zij het langetermijnpotentieel ervan en de echte technologische vooruitgang die waarschijnlijk zal worden geboekt, te bagatelliseren.”
Maisano zei ook dat blauwe waterstof in de eerste plaats zou worden gebruikt voor brandstofcellen, waarbij gebruik wordt gemaakt van de elektrochemische eigenschappen en niet van de thermische energie. Dit, zei hij, maakt de conclusies van de onderzoekers veel minder relevant. “Het zegt in feite dat als je water wilt verwarmen, blauwe waterstof niet zo milieuvriendelijk is als andere brandstoffen,” vatte hij samen.
Een “valse keuze”?
Andere specialisten, niet noodzakelijkerwijs betrokken bij lobby’s die de belangen van de fossiele-brandstofgiganten verdedigen, waren erop gebrand de conclusies van de studie te nuanceren. Dit is met name het geval voor Mike Fowler, directeur van onderzoek naar geavanceerde energietechnologieën bij de Clean Air Task Force (CATF), een non-profitorganisatie die campagne voert voor een op wetenschappelijke gegevens gebaseerd beleid voor het koolstofarm maken van de economie.
Volgens hem baseerden de twee onderzoekers hun berekeningen op veronderstelde hogere methaanlekken dan het gemiddelde Amerikaanse cijfer van 23 procent voor de productie van blauwe waterstof. Fowler benadrukt echter dat de studie de spijker op de kop slaat. Dit zou een signaal moeten zijn om de inspanningen ter vermindering van deze lekkages op te voeren.
Ten slotte stelt hij dat de studie groene en blauwe waterstof als concurrenten tegenover elkaar plaatst, terwijl “het waarschijnlijk is dat we beide nodig hebben om tegen het midden van de eeuw koolstofarm te zijn”. “Blauwe bronnen zijn momenteel goedkoper dan groene en zouden een belangrijke bron van koolstofarme waterstof kunnen zijn, terwijl de kosten van groene bronnen dalen. Gezien de dringende noodzaak van een koolstofarme economie, wordt in het document een verkeerde keuze gemaakt,” concludeert hij.
(lb)
Lees ook: