In het nieuws: De automatische loonindexering kan ervoor zorgen dat de lonen dalen als er sprake is van een negatieve inflatie, oftewel deflatie.

• Group S merkt op dat dat scenario zich al twee keer heeft afgespeeld in ons land, namelijk in 2009 en 2014. “Binnenkort kan er opnieuw sprake zijn van zo’n situatie”, klinkt het.
  • Na de forse toename van de consumentenprijzen het voorbije jaar is de kans groot dat de prijzen het komende jaar stabiel zullen blijven of zelfs dalen.

Welke sectoren worden getroffen?

Details: Alles hangt af van de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) tussen de vakbonden en de werkgevers. Die regeling kan per sector variëren. De paritaire comités kunnen op drie manieren reageren op een negatieve loonindexering.

• Die simpelweg niet toepassen, zoals onder meer het geval is voor PSC 106.02, het paritair comité van de betonindustrie.
• De lonen niet verlagen, maar de negatieve indexering verrekenen met de volgende positieve indexering. Dat is bijvoorbeeld het geval voor PC 124, het paritair comité van de bouwbedrijven. “In PC 124 is er een negatieve loonindexering in juli, maar die wordt gecompenseerd met de volgende positieve indexeringop 1 oktober 2023”, verduidelijkt Group S.
• Tot slot wordt de negatieve indexering simpelweg doorgevoerd. “In de bankensector (PC 310) was er in mei 2023 een negatieve indexering én werd die ook toegepast”, klinkt het.

Geen cao

Wat als de sector niets beslist heeft op dat vlak? Dan bestaat de mogelijkheid dat de sociale partners een bindend akkoord sluiten op het moment van de negatieve indexering. PSC 102.09, het paritair comité voor kalksteengroeven en -ovens, deed dat bijvoorbeeld in het kader van het akkoord 2023-2024.

• “Wanneer het paritair comité niets beslist heeft, kan de werkgever zelf beslissen. Hij kan de negatieve indexatie toepassen en bijgevolg het loon van zijn werknemers verminderen”, voegt het hr-bedrijf eraan toe. “De werkgever kan ook beslissen om de negatieve indexatie niet toe te passen. In dat laatste geval moet hij wel weten dat hij die niet-toepassing van de negatieve indexatie niet zal kunnen compenseren met een volgende positieve indexatie, want dat is in strijd met de loonbeschermingswet.”

“Voorlopig is nog geen sprake van echte deflatie, en blijft het aantal sectoren die mogelijk een negatieve indexering zullen kennen, beperkt”, besluit Group S.

• Meer zelfs, het Federaal Planbureau verwacht dat de spilindex dit jaar in november opnieuw zal overschreden worden. Als gevolg daarvan zouden de sociale uitkeringen in december 2023 en de wedden van het overheidspersoneel in januari 2024 met 2 procent stijgen. Ook in 2024 zou de spilindex eenmalig overschreden worden. Voor de privésector is de loonaanpassing, zoals je hierboven al kon lezen, dus afhankelijk van het paritair comité waartoe je bedrijf behoort.

(nd)