Conformistische maatschappij: Hikikomori kunnen zich niet langer vinden in de notoir conformistische Japanse samenleving, die bovendien vooral op arbeid is gericht.

• “Redenen voor de betrokkenen om bewust voor een leven als sociaal kluizenaar te leiden, kunnen variëren van werkloosheid tot depressies en pesterijen op school of op de werkvloer”, werpen de experts op.
• Er zijn ook verschillende types van hikikomori. Sommigen komen alleen maar buiten om boodschappen te doen of om hun hobby’s uit te oefenen. Anderen, die meer extreme vormen van isolatie vertonen, blijken slechts uiterst zelden hun woning te verlaten.
• Het onderzoek toonde dat ongeveer 2 procent van de respondenten zich tot op zekere hoogte uit de samenleving had teruggetrokken. Berekend werd dat Japan ongeveer 1,46 miljoen hikikomori telt.
  • De onderzoekers stelden vast dat het grootste deel van de hikikomori tot het kluizenaarschap beslissen wanneer ze stoppen met werken. 
  • Maar ook de uitbraak van de coronapandemie wordt door een aanzienlijk aantal respondenten als een motivatie naar voor geschoven om zich uit de maatschappij terug te trekken.
  • Bij de hikikomiri tussen vijftien en negenendertig jaar noemde 18 procent van de respondenten de pandemie als zijn motivatie om het contact met de buitenwereld zoveel mogelijk af te snijden.
  • In de leeftijdsgroep tussen veertig en vierenzestig jaar loopt dat aandeel nog verder op tot 20 procent.

Bekommernis over sociale welzijn: Het fenomeen van de hikikomori is bij de Japanse overheid al langere tijd bekend. Voor de eerste keer heeft de Japanse regering nu echter een poging ondernomen om het probleem te kwantificeren.

• Het knelpunt heeft immers geleid tot bezorgdheid over de geestelijke gezondheid en het sociale welzijn van de Japanse bevolking.
• Hikikomori kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder sociale angst, depressie, academische druk of pesterijen. Het probleem gaat vaak met andere geestelijke gezondheidsproblemen, zoals depressie en angststoornissen, gepaard.
• “Verschillende factoren hebben bijgedragen tot de hoge prevalentie van hikikomori in Japan”, merken de experts op.
  • “Daarbij moet in eerste instantie worden gewezen op het bijzonder competitieve en veeleisende Japanse onderwijssysteem. Vele Japanse jongeren staan onder zware academische druk om op school uitstekende resultaten te halen en een goede arbeidsplaats te krijgen, wat vaak tot hoge niveaus van stress en angst leidt.”
  • “Maar ook de traditionele Japanse gezinsstructuur blijkt vaak een achterliggende factor. In Japan wordt sterk de nadruk gelegd op kinderlijke vroomheid, waarbij respect voor de ouders en ouderen centraal staat. Dit heeft geleid tot een cultuur waarin kinderen zich vaak verplicht voelen om ook tot op latere leeftijd voor hun ouders te zorgen, waardoor eveneens gevoelens van angst en schuld kunnen worden veroorzaakt.”
  • “Daarnaast is er echter ook de beruchte Japanse werkcultuur, die bijzonder veeleisend is en vaak het hele leven van de werknemer beheerst. Lange werktijden, zware stress en beperkte carrièremogelijkheden leiden frequent tot burnouts, waardoor velen uiteindelijk voor een bestaan als kluizenaar opteren.”
• “De gevolgen van hikikomori kunnen bijzonder ernstig zijn, zowel voor het individu als voor de samenleving als geheel”, stippen de experts nog aan.
  • “Hikikomori kan leiden tot sociaal isolement, een gebrek aan werkgelegenheid en financiële problemen. Het fenomeen kan tevens tot psychische problemen zoals depressie en angststoornissen leiden.”
• De Japanse regering heeft inmiddels verschillende initiatieven genomen om het knelpunt aan te pakken.
  • Er zijn onder meer speciale adviesdiensten voorzien waar de slachtoffers terecht kunnen.
  • Daarnaast werden ook diverse steungroepen voor hikikomori opgezet.
  • Maar er wordt tevens financiële bijstand verstrekt aan personen en gezinnen die door de problemen zijn getroffen.