In het nieuws: Masako Mori, adviseur van de Japanse premier Fumio Kishida, zei in een interview met Bloomberg dat “als we zo doorgaan, het land zal verdwijnen”.

• “De daling is niet geleidelijk, het gaat recht naar beneden”, zei de adviseur. “Een duikeling betekent dat kinderen die nu geboren worden, in een samenleving terechtkomen die vervormt, krimpt en haar vermogen om te functioneren verliest”.
• Catastrofale gevolgen: zonder een oplossing zal het socialezekerheidsstelsel instorten, zullen de industriële en economische krachten afnemen en zullen er niet genoeg rekruten zijn voor de zelfverdedigingstroepen om het land te beschermen, voorspelde Masako Mori.

De achtergrond: Het dalende geboortecijfer van Japan begon in de jaren zeventig, maar versnelde pas echt in de jaren negentig.

• Volgens cijfers van het ministerie van Volksgezondheid daalde het aantal geboorten vorig jaar voor het eerst onder de 800.000, op een bevolking van bijna 124,6 miljoen.
  • De daling gaat sneller dan verwacht: in 2017 voorspelde het Nationaal Instituut voor Bevolking en Sociale Zekerheid dat het aantal geboorten pas in 2033 onder de 800.000 zou komen. Een misrekening van 10 jaar dus.
  • De bevolking van Japan is sinds 2008, toen ze nog 128 miljoen bedroeg, met 2,7 procent gedaald.
• Tegelijkertijd is het aantal huwelijken nog nooit zo laag geweest sinds de Tweede Wereldoorlog

Verlaging studieschuld in ruil voor een kind

Maatregelen: Geconfronteerd met een daling van het aantal geboorten heeft de Japanse regering verschillende maatregelen genomen om burgers aan te moedigen kinderen te krijgen, zoals financiële steun voor gezinnen en beleid om werk en gezin te combineren. Maar deze maatregelen blijken niet voldoende om de dalenden trend te keren.

• Om de daling van het geboortecijfer een halt toe te roepen, werkt premier Kishida met zijn regering aan een reeks voorstellen.
• Eén daarvan veroorzaakte een schandaal: het verlagen van de studieschuld van mensen die een kind krijgen.
• Critici waren er snel bij in Tokyo: “Dit is een beleid dat een kind vereist in ruil voor de vermindering van studieschulden, een slechte maatregel, ongezien om het lage geboortecijfer te bestrijden”, zei Noriko Ishigaki, een lid van de oppositie, tijdens een zitting van het Hogerhuis op vrijdag.

Een evolutie van de samenleving

De redenen: De drastische daling van het geboortecijfer in de afgelopen decennia is complex en komt voort uit verschillende factoren:

• Een vergrijzende bevolking: Japan heeft een vergrijzende bevolking met een zeer hoog percentage ouderen, waardoor het aantal mensen in de vruchtbare leeftijd beperkt is.
  • Naar schatting is bijna een derde van de Japanse bevolking ouder dan 65 jaar.
• Sterke economische druk: de kosten van levensonderhoud in Japan zijn zeer hoog, vooral voor jonge stellen, wier prioriteit het vinden van een stabiele baan en geschikte huisvesting is. In deze delicate context vergt het krijgen van een kind een aanzienlijk financieel offer.
• Veranderende levensstijl: traditioneel wordt van Japanse vrouwen verwacht dat zij na de bevalling stoppen met werken om voor hun gezin te zorgen. Maar in de maatschappij is een mentaliteitsverandering opgetreden: meer vrouwen willen hun professionele loopbaan voortzetten.

(fjc/nd)