Sinds vanmorgen om 8.30 uur zit de federale regering bijeen over de “langetermijnplannen rond de energiemix”. Het is een langverwachte clash binnen Vivaldi, waarvan verschillende waarnemers aangeven dat die wel eens lang zou kunnen duren: mogelijk wordt het weekendwerk.

• Daarbij haastte de minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) zich om de perimeter nog eens af te bakenen. “Het gaat om de kernuitstap, en dat betekent maximaal twee kernreactoren en niet meer”, zo stelde ze bij het binnengaan.
• Dat de groenen over het aantal reactoren dat openblijft in het defensief zitten, lijkt eerder theater: de liberalen, en met name Georges-Louis Bouchez, de MR-voorzitter, voerden gisteren stevig de druk op. Bouchez dweilde de camera’s af, van onder meer Villa Politica en LN24, om overal de aanval op Groen en Ecolo in te zetten.
  • “We gaan geen prijs betalen voor het openhouden van de centrales. Plots 1 miljard bijkomend voor de NMBS bijvoorbeeld, waarom is dat nodig? In dat lijstje zitten echt een paar ‘farfelu’ zaken, zottigheden.”
  • “Het is toch totaal gek dat ze de afhankelijkheid van gas willen verminderen, en tegelijk gascentrales willen bouwen?”
  • “Wij zitten hier niet in een oefening om het gezicht van de groenen te redden hé. Ik verwacht van de minister van Energie geen verlanglijstje van Groen en Ecolo maar een oefening in het belang van de het land en haar burgers.”
• Tegelijk zette Open Vld zich opvallend in het kielzog van de MR: ook de Vlaamse liberalen waren met voorzitter Egbert Lachaert plots helemaal voorstander van het openhouden van de kerncentrales. En tegelijk stelde men bij Open Vld ook vragen over de gascentrales: die werden toch gebouwd om de kerncentrales op te vangen? Moet dat dan nog?
• Bij de N-VA werd dat standpunt van Open Vld, om geen gascentrales meer te willen, op hoongelach onthaald, waarbij het woord “flipfloppers” valt: “Ze hebben Zuhal Demir (N-VA) enorm aangevallen, toen zij besliste om in Vilvoorde die gascentrale niet te vergunnen. Maar al een geluk dat zij in november haar been stijf hield, of anders was de kernuitstap toen gewoon een feit geweest, mét Open Vld.”

Wat wordt het? Een Belgisch compromis lijkt logisch: twee kerncentrales, twee gascentrales, twee miljard groene investeringen, zo gokken wij.

• Eén feit is zeker: Bouchez noch Lachaert zit straks aan tafel van de beslissers. De kans dat de soep dus een pak minder heet wordt gegeten dan ze tot nu toe is opgediend is huizenhoog.
• “Strategische beslissing” of niet, de Belgische politiek is tegelijk altijd een beetje een koehandel. De 8 miljard die Groen en Ecolo vragen, onder meer om nieuwe windmolenparken te bouwen op zee, lijkt een veel te hoog openingsbod. Maar de liberalen zijn wel bereid om iets te doen, al was het maar om het label van “hervormingsregering” te kunnen aanhouden. Vermoedelijk landt men dus op zo’n 2 miljard, dat was het bedrag dat vanmorgen circuleerde.
• Tegelijk weet iedereen dat de groenen al erg ver gegaan zijn met Doel 4 en Tihange 3 openhouden, wat vandaag onvermijdelijk lijkt. Verder gaan dan dat, en bijvoorbeeld nog twee centrales openhouden, zou absolute waanzin zijn voor Groen en Ecolo.
• Tegelijk zal het lastig worden om toch die bijkomende gascentrales te vermijden: een heleboel rapporten wijzen op een onzekerheid in de bevoorrading. Dat de groenen nu nog eens een offensief moeten voeren voor gascentrales, maakt het anderzijds wel pijnlijk.
• De derde en vierde hond in het kegelspel zijn CD&V en vooral de socialisten. Die laatsten willen garanties voor hun achterban: het was altijd de boutade dat de kernuitstap terugdraaien kon, als dat effectief betekent dat mensen minder moeten betalen voor hun energie. Er moet dus ook een sociale maatregel in het pakket: het permanent maken van het sociaal tarief voor 1 miljoen Belgen, is de prijs die de PS op tafel heeft gelegd.
• De grote onzekerheid in dat alles is uiteraard Engie, de uitbater van de kerncentrales. Die speelde het tot nu toe altijd heel koel, en was de beste bondgenoot van de groenen, door systematisch te verklaren dat de centrales niet verder konden. Maar tegelijk maakte de energiereus 1 miljard euro winst op de kerncentrales vorig jaar: gaat men dat in Parijs zomaar laten schieten, nu hun projecten met Russisch gas gekelderd zijn?