In het nieuws: De experten van de Nationale Bank vergelijken, op basis van eerdere rapporten van de Europese Commissie en de Studiecommissie voor de Vergrijzing, hoe de Belgische pensioenuitgaven gaan evolueren tegenover die in referentielanden als Nederland en Duitsland. De conclusie: België is één van de eurolanden waar de pensioenkosten de komende decennia het snelste zullen stijgen.

Grafisch: Wanneer je de verwachte pensioenuitgaven afzet tegen het verwachte bruto binnenlands product (bbp), wordt het plaatje helemaal duidelijk:

• De pensioenuitgaven van België zitten tot circa 2050 in stijgende lijn en stabiliseren dan rond 15 procent van het bbp. Dat is drie punten meer dan het gemiddelde van eurozone (EA op de grafiek).
• Duitsland en Nederland, twee landen met een veel lagere schuldgraad dan België, stabiliseren op beduidend lagere niveaus.
• En als je vergelijkt met Frankrijk, Italië en Spanje – landen die net als België een hoge schuldgraad hebben – valt op dat in die drie landen de pensioenuitgaven minder zwaar gaan doorwegen na enkele decennia, wat zich vertaalt in een dalende curve, in tegenstelling tot die van België.

Grafiek: pensioenuitgaven in % van het bbp (voor vier landen en de eurozone)

De essentie: “Bijgevolg wordt verwacht dat België aan het einde van de periode, in 2070, het hoogste niveau van pensioenuitgaven van de referentielanden zal hebben”, concludeert de NBB. “Dat komt omdat de gemiddelde leeftijd waarop we stoppen met werken doorgaans lager is, onze werkgelegenheidsgraad lager is en ons gemiddeld pensioen relatief hoger.”

Pensioenhervorming

Een positieve noot: Volgens de technische simulaties kan de overheid de financiële houdbaarheid van de pensioenuitgaven verbeteren via een combinatie van beleidsopties, al kunnen daar wel “doortastende” pensioenhervormingen van de toekomstige regeringen voor nodig zijn. Puur wiskundig zijn er vier opties, somt de studie op:

• het aantal gepensioneerden verlagen
• het gemiddelde pensioen verlagen
• de algemene productiviteit van de economie verhogen
• de werkgelegenheidsgraad optrekken door het aantal werkenden te verhogen

Een begin: Waar arbeidseconomen al jaren op hameren: als oudere arbeidskrachten langer blijven meedraaien, sla je een dubbelslag: het pensioensysteem wordt langer gefinancierd en er zijn na hun loopbaan minder pensioenjaren te betalen.

• Letterlijk: “De meest welvaartsverhogende beleidsoptie bestaat erin om de werkgelegenheid van ouderen op te krikken, aangezien dit tegelijk de pensioenuitgaven drukt, het bbp verhoogt, en het armoederisico voor gepensioneerden verkleint”, schrijven ook de NBB-experten.

(nd)