Nazi’s die tijdens de oorlog de gruwelijkijkste misdaden tegen de mensheid pleegden, probeerden achteraf vaak aan zware straffen te ontkomen door te stellen dat ze enkel maar bevelen uitvoerden. Een Schotse psychologische studie maakt brandhout van die redenering. Daarin wordt gesteld dat men werkelijk moet geloven in de missie en trots moet zijn op wat men doet om zulke bevelen uit te kunnen voeren, schrijft The Daily Mail.
Professor Stephen Reicher van de Universiteit van St. Andrews (Schotland) en zijn collega Alex Haslam van de Universiteit van Queensland (Australië) stelden experimenten uit de jaren 1960 en 1970 in vraag, waarin de theorie werd ondersteund dat ‘een bevel een bevel is’, zelfs wanneer het gaat om de meest boosaardige handelingen.
Na een reeks nieuwe experimenten komen ze tot de conclusie dat men een bevel van hogerop enkel tot uitvoering brengt wanneer men gelooft in de morele goedheid van de missie en men zich kan identificeren met de functie en de acties die er aan gekoppeld zijn.
‘Tirannie vloeit niet uit blinde trouw aan regels en wetten. Het is een creatieve daad die het resultaat is van identificatie met gezaghebbers die wreedheid als een deugd voorstellen. Nazibureaucraten zoals Adolf Eichmann wisten dus erg goed wat ze deden en waren trots op hun handelingen,” zegt Haslam.
“Daar komt nog bij dat de bevelen van hogerop vaak vaag waren en dat de meeste officieren in de kampen ‘creatief’ te werk gingen op eigen initiatief,” merkt de professor op.
Professor Reicher ondersteunt de conclusies: “Mensen doen anderen geen kwaad uit onwetendheid, maar omdat ze geloven dat ze iets goeds doen.”