Bij de banken groeit het besef dat hun beleggings- en kredietgedrag onrechtstreeks een impact heeft op de uitstoot van broeikasgassen. Hun toezichthouders bekijken het omgekeerd en onderzoeken welke impact klimaatverandering heeft op de robuustheid van de banken.

Wat is de ecologische voetafdruk van onze leningen en investeringen? Het is een vraag die in steeds meer directiekamers van grote banken gesteld wordt. De algemene verwachting is dat het thema klimaat en duurzaamheid de komende jaren aan belang zal winnen bij klanten, beleggers en toezichthouders, zeker mocht een grote natuurramp de negatieve effecten van klimaatverandering in de verf zetten.

Nieuwe meetlat

Zestien banken, waaronder de Nederlandse spelers ABN Amro en Triodos en de Amerikaanse reuzen Bank of America en Morgan Stanley, hebben zich de voorbije jaren verzameld in het Partnership for Carbon Accounting Financials (PCAF). De coalitie heeft recentelijk een meetlat voor de financiële sector voorgesteld: de ‘Global Greenhouse Gas Accounting and Reporting Standard’. Het gaat om een gezamenlijke methode die de CO2-uitstoot becijfert die gelinkt is aan hun beleggingen en kredieten.

• Centraal staat het begrip ‘gefinancierde emissie’. Dat is een maatstaf voor de broeikasgas-uitstoot die gelinkt is aan de financiële steun die de banken geven aan een economische activiteit, van een belegging in een petrochemische groep tot de kredieten voor vastgoedprojecten.
• Een groot project, pakweg de bouw van een fabriek, heeft doorgaans verscheidene financiers. De uitdaging is om het correcte deel van de ontstane broeikasgassen toe te wijzen per instelling en dubbeltellingen te vermijden.
• Het hoeft daarbij niet altijd om bijkomende uitstoot te gaan. Kredietverlening voor een herbebossingsproject leidt bijvoorbeeld tot een daling van de gefinancierde emissie.
• De zestien banken hebben nu een gezamenlijke rekenmethode ontwikkeld voor zes activaklassen:
  • beursgenoteerde aandelen en bedrijfsobligaties
  • bedrijfsleningen en niet-beursgenoteerde aandelen,
  • projectfinanciering
  • commercieel vastgoed
  • hypotheken
  • autoleningen

Drie doelen

Maar wat is nu precies de bedoeling? ‘Meten, rapporteren en sturen’, klinkt het zowel bij ABN Amro als Triodos. De nieuwe klimaatboekhouding maakt grotere transparantie mogelijk naar de buitenwereld toe en geeft aan in welke activiteit de bank haar beleid kan bijsturen om de door haar ‘veroorzaakte’ CO2-uitstoot naar omlaag te halen.

‘Dankzij de standaard kunnen banken, fondsbeheerders en verzekeraars hun koolstofemissies voor al hun kredieten en fondsbeleggingen in kaart brengen en daar vervolgens doelstellingen aan koppelen om die te reduceren. Zo kunnen financiële spelers hun klimaatbeleid concreet meetbaar en voor iedereen toegankelijk maken’, zegt Thomas Van Craen, directeur van Triodos Bank België.

Financiële stabiliteit

Ook centraal bankiers hebben toenemende aandacht voor het klimaatvraagstuk, maar vanuit een enigszins andere invalshoek. Ze willen als bewakers van de financiële stabiliteit vooral vermijden dat een bank of verzekeringsmaatschappij onderuit gaat wegens een te grote blootstelling aan klimaatrisico’s. Een concreet voorbeeld: hoe vangt het financieel systeem de schok op als een grote verzekeraar het overstromingsgevaar of een ander klimaatgerelateerd weerfenomeen helemaal verkeerd inschat?

Volgens experte Irene Heemskerk van de Nederlandsche Bank, die vorige maand op de online klimaatconferentie van de Nationale Bank van België sprak, zal de opwarming van de aarde de banken en de verzekeraars dwingen tot grotere transparantie over hun eigen klimaatblootstelling en de bedrijven waar ze in investeren.

Peter Blom, de afscheidnemende topman van Triodos, zegt dat het nieuwe boekhoudinstrument van de bankencoalitie daarbij kan helpen. ‘De standaard levert cruciale informatie op om de schokbestendigheid van portefeuilles tegen klimaatgerelateerde risico’s te beoordelen.’

Lees ook: Redt blockchain de planeet? Klimaatboekhouding voor de wereld in de maak