Bart De Wever moet zonder oplossing naar de koning

Formateur Bart De Wever (N-VA) moet dinsdagmorgen zonder oplossing naar koning Filip. Vooruit wil niet aan tafel en van een alternatief met Open Vld is geen sprake. De Wever zit vast.

Key takeaways

Ondanks overleg slaagde Bart De Wever er niet in om een optie met Open Vld af te dwingen.
Cd&v-voorzitter Sammy Mahdi houdt vast aan de Arizonacoalitie met Vooruit.
Vermoedelijk komt er een bemiddelaar die met iedereen zal praten.

In het nieuws: Bart De Wever zocht naar een alternatief voor de Arizonacoalitie maar kon er geen vinden.

Vooruit wil voorlopig niet meer praten met de vier andere politieke partijen N-VA, cd&v, Les Engagés en MR. De socialisten komen pas terug als formateur De Wever zijn supernota volledig herwerkt en er sociaaleconomische toegevingen komen, zoals een extra belasting voor de hogere vermogens. Vooruit-voorzitter Conner Rousseau spreekt al enige tijd van “een eerlijkere verdeling van de lasten”.
Maar zowel N-VA als MR zien grote toegevingen niet zitten. Georges-Louis Bouchez (MR) hekelt het feit dat Vooruit niet wil praten zonder beloftes: “Het is alsof je voetbal speelt, en voordat de wedstrijd begint zegt iemand tegen me ‘Ik wil een voorsprong van twee doelpunten, anders kom ik niet'”. Hij stelde een andere oplossing voor: een coalitie waarin Vooruit vervangen wordt door Open Vld. Die constructie heeft slechts 1 zetel op overschot in de Kamer, met een meerderheid van 76 op 150 zetels.
De Wever nam in alle discretie contact op met voorzitter Eva De Bleeker (Open Vld) om te kijken of de Nederlandstalige liberalen zo’n constructie zouden zien zitten. De Bleeker gaf afgelopen vrijdag in De Afspraak aan dat ze het gerust met De Wever over alternatieven wil hebben, “maar we zijn geen vragende partij”.
Bij centrumpartijen cd&v en Les Engagés was vorige week meerdere malen te horen dat ook zij een regering met Open Vld niet zien zitten. “Om grote hervormingen door te voeren heb je een brede meerderheid nodig”, haalde Sammy Mahdi (cd&v) aan. Maxime Prévot (Les Engagés): “We hebben aan de formateur gevraagd om verder te zoeken naar pistes om Vooruit terug aan tafel te brengen. Zo’n coalitie is mathematisch ruimer en stabieler”.
De Wever organiseerde meerdere overlegmomenten met de zogenoemde ‘bubbel van vier’ om te kijken wat er mogelijk was. Maandagavond werd er tot laat vergaderd, dinsdagochtend zitten de vier partijen opnieuw samen. Veel lijkt dat niet uit te zullen halen: de positie van cd&v en Les Engagés blijft onveranderd. Open Vld was niet uitgenodigd op het overleg. Vooruit wordt na de ‘nee’ al een week genegeerd door Bart De Wever.

Mahdi is stelliger dan Prévot

Genoteerd: Mahdi en Prévot torpederen de optie met Open Vld vakkundig.

Nog voor het overleg op dinsdagochtend spreken zowel Mahdi als Prévot nogmaals in de media. Ze laten er beiden geen twijfel over bestaan wat ze willen: Arizona. Volgens Mahdi moet er gekeken worden naar “hoe we de onderhandelingen kunnen reanimeren“. Mocht De Wever door koning Filip ontheven worden, dan nog moet hij de rol van toekomstig premier kunnen spelen, aldus Mahdi. En dat moet in een coalitie mét Vooruit.
- “Een coalitie van chaos gaan we niet ondersteunen”, herhaalt Mahdi over de optie met Open Vld. “Dit land heeft een stabiele regering nodig”, meldt hij bij Radio 1.
Prévot wil ook nog niet naar Open Vld kijken, al is hij minder strikt dan Mahdi. “Het is te vroeg om nu een beroep te doen op Open Vld, al kan dat misschien de komende dagen of weken noodzakelijk blijken”, zegt hij tegenover de RTBF-radio.
De Wever zou ook een optie bekijken waarbij Open Vld niet in de regering komt, maar een minderheidscoalitie van N-VA, cd&v, Les Engagés en MR een noodregering vormt en regeert met volmachten, ondersteund door Open Vld. De noodzaak om een oplossing te vinden voor de ontspoorde begroting zou als reden gelden om een noodregering te vormen. Mahdi noemt dat idee “niet wenselijk op een moment dat grote hervormingen nodig zijn”. Volgens hem neemt zoiets “een loopje met de democratie”.
Opnieuw staat Prévot hier anders tegenover dan Mahdi. “Buiten de coronaperiode is die mogelijkheid ook toegepast in de jaren van Dehaene om in de euro te geraken. Door de dramatische budgettaire toestand zijn onuitgegeven middelen misschien nodig”, zegt hij.

Wie wordt bemiddelaar?

Om te volgen: Wat moet er straks gebeuren als Bart De Wever opnieuw zijn ontslag aanbiedt?

Bart De Wever had vorige week al zijn ontslag aangeboden als formateur, omdat hij niet zag hoe hij Vooruit opnieuw aan tafel moest krijgen. Koning Filip hield dat ontslag in beraad tot dinsdag. De Wever zal niet veel anders kunnen doen dan opnieuw tot de constatering komen dat het niet gelukt is. Hij zal opnieuw vragen naar zijn ontslag.
De koning zal vermoedelijk eerst overleg willen plegen, maar daarna moet er iemand het veld worden ingestuurd. Nadat er in augustus ook moeilijkheden waren, werd Prévot een week lang bemiddelaar. De kans lijkt groot dat koning Filip opnieuw een bemiddelaar, een verduidelijker of wie weet zelfs een ‘ontmijner’ benoemt.
Wie dat dan moet worden, is nog een open vraag. Mahdi pleit er alvast voor om iemand anders dan een partijvoorzitter te benoemen. “De partijvoorzitters hebben elkaar veel en intensief gezien. Als je in bemiddeling gaat, heb je iemand nodig die wat meer afstand kan nemen en niet elke dag betrokken was bij de gesprekken”.
Vooruit van zijn kant had al laten weten opnieuw aan tafel te willen komen als de anderen “met een beter voorstel” zouden komen, liet Vlaams minister Melissa Depraetere (Vooruit) optekenen in De Zondag. “Wij zijn bereid om serieus op te schuiven op thema’s zoals veiligheid, migratie en ook pensioenen en arbeidsmarkt”, zei ze, zolang de belofte van “een eerlijke verdeling van de lasten” ingewilligd wordt.