Maandag werd er voor het eerst weer verder gepraat over de vorming van een federale regering na de kleine crisis die Vooruit veroorzaakte. Met de socialisten aan tafel gaat iedereen op zoek naar een akkoord binnen Arizona. De sfeer zit goed, horen we. Maar voor hoe lang nog?
Key takeaways
- Voorlopig liggen er makkelijke thema’s op tafel binnen Arizona. De sfeer is dan ook “positief”.
- De vraag is of de sfeer niet om zal slaan als er gepraat moet worden over de sociaaleconomische hervormingen?
- En toch zijn er weinig alternatieven: de koers richting een regering is ingezet.
In het nieuws: Alleen maar optimisme uit de Wetstraat.
- Maandag zaten de hoofdonderhandelaars bijeen rond energie en klimaat. Mobiliteit werd ook eerst op de agenda geplaatst, maar dat thema is verhuisd naar later deze week. Na afloop werd er niet veel meegedeeld, behalve dan dat de dag “positief” was verlopen. “Sfeer was positief. Blij dat we terug écht onderhandelen. Er komen nog moeilijke thema’s aan, maar met goede wil en wederzijds respect kan alles. Of toch veel”, schreef cd&v-voorzitter Sammy Mahdi op Instagram.
- Het idee van formateur Bart De Wever (N-VA) is om eerst een paar ‘lichtere’ onderwerpen aan te pakken, op basis van de notities die uit de verschillende werkgroepen komen. Die aanpak lijkt te werken: er worden lijsten met knelpunten per thema gemaakt die weggewerkt moeten worden. “We zijn wel wat opgeschoven”, zegt een onderhandelaar in De Standaard. Een ander: “We merken bereidheid om er te raken”.
- Dinsdag staat volksgezondheid op het programma. Daarbij zal een knelpunt ongetwijfeld de groeinorm zijn, het cijfer waarmee de sector mag groeien. Les Engagés wil daar het verst in gaan: de partij vraagt een groeinorm van 3,5 procent. In een eerdere supernota van De Wever was er sprake van een initiële daling van de groeinorm (die nu op 2,5 procent staat), om later tijdens de legislatuur te stijgen naar 3 procent. Met name N-VA is geen grote voorstander van het optrekken van die norm, terwijl zowel Les Engagés als cd&v als Vooruit nadrukkelijk vragen om meer investeringen in de zorg.
Op eieren lopen
Om te volgen: Het grote hoofdpijndossier verdwijnt naar een zijspoor, maar kan daar niet blijven.
- De Wever houdt er een aparte techniek op na om het toch over de sociaaleconomische supernota te hebben die hij herschreef. Omdat de situatie zo delicaat is, zullen de verschillende partijen de komende weken bilaterale gesprekken houden met De Wever. In de centrale werkgroep worden enkel andere thema’s behandeld.
- Eens zal De Wever de puzzelstukken samen moeten leggen. De vraag daarbij if of er een moment komt dat alles netjes in elkaar past, dat iedereen door de een-op-eengesprekken net genoeg water bij de wijn heeft gedaan. Want op dit moment staan Vooruit en MR nog mijlenver van elkaar af.
- Nadat De Wever zijn supernota herschreef om Vooruit tegemoet te komen, was voorzitter Conner Rousseau (Vooruit) tevreden: “Ik lees dat de breedste schouders meer kunnen bijdragen, de index kan blijven en de lasten eerlijker verdeeld kunnen worden”, stelde hij.
- Georges-Louis Bouchez (MR) aan de andere kant liet duidelijk verstaan dat hij vond dat de belastingen “niet rechtvaardig moeten zijn maar wel efficiënt”. Het idee van Vooruit om de grote vermogens meer te laten betalen, schiet hij af. “Als je straks aandelen, bedrijven en vermogenswinsten veel meer gaat belasten, dan heb je geen ondernemers en onderzoekers meer. (…) Voor zulke anti-economische belastingen pas ik”.
- En dus blijft de situatie binnen Arizona bijzonder precair. De uitspraken in de pers van Bouchez helpen niet, maar de waarschuwing van Rousseau voor de gesprekken weer opstarten evenmin. “Als blijkt dat de deur die nu op een kier is gezet opnieuw dicht wordt gegooid, dan stopt het”, zei de Vooruit-voorzitter duidelijk. Met andere woorden: dat De Wever nu op eieren loopt, is niet verwonderlijk.
- Ondertussen hebben Bouchez en Rousseau elkaar wel gevonden op een ander punt, weet De Tijd: ze willen beiden geen verhoging van de btw om een lastenverlaging mogelijk te maken. Dat stuit dan weer op verzet van cd&v. Die partij ziet de grote fiscale hervorming van ontslagnemend minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) steeds minder inhoud krijgen. De Wever moet dus op meerdere fronten tegelijk inzetten.
Liever een stabiele meerderheid
Om te volgen: Andere opties zijn dood en begraven, lijkt het.
- Hoewel Bouchez nog even furore maakte door in een interview stevig door te gaan op de optie om Open Vld toch nog aan boord te halen, lijkt niemand daar nog rekening mee te houden. Onder zachte dwang positioneert De Wever zich met Arizona voor de Wetstraat 16.
- Daarbij stuurt het Paleis als het kan: het is duidelijk dat koning Filip liever een stabiel land ziet met Arizona die een ruime meerderheid heeft dan een meerderheid met Open Vld die 1 zetel op overschot heeft. De koning haalde eerder aan dat De Wever zijn “werkzaamheden tot een goed einde moet brengen”. Daarnaast ging koning Filip niet in op het ontslag van de formateur: De Wever kreeg twee weken extra. En kijk: het lijkt te lukken om toch verder te onderhandelen.
