Key takeaways

• NAVO-leden willen tegen 2025 2 procent van het bbp aan defensie besteden en de militaire uitgaven verhogen tot 3,5 procent van het bbp, terwijl ze nog eens 1,5 procent aan veiligheidsgerelateerde uitgaven willen besteden.
• Om het gecombineerde doel van 5 procent te bereiken, zullen de 32 NAVO-leden honderden miljarden euro’s per jaar moeten uitgeven.
• Spanje is tegen het doel van 5 procent en beweert dat het aan de NAVO-doelstellingen kan voldoen met uitgaven die beperkt blijven tot 2 procent van zijn bbp.

De 32 lidstaten van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) hebben zich ertoe verbonden om tegen eind 2025 minstens 2 procent van hun bruto binnenlands product (bbp) aan defensie te besteden. Over deze doelstelling, die oorspronkelijk in 2014 werd vastgesteld na de annexatie van de Krim door Rusland, is lang nagedacht door landen als België, Canada, Spanje en Italië.

Toenemende druk

De druk om de defensie-uitgaven te verhogen is toegenomen onder de Amerikaanse president Donald Trump endoor de groeiende bezorgdheid over Russische agressie. De secretaris-generaal van de NAVO, Mark Rutte, waarschuwt dat Moskou in de komende drie tot vijf jaar mogelijk een succesvol offensief in Europa zou kunnen lanceren, tenzij er doortastend wordt opgetreden. Deze waargenomen dreiging heeft geleid tot oproepen voor een nog hogere doelstelling van 5 procent bbp-toewijzing in 2035.

Op de NAVO-top in Den Haag in juni beloofden de lidstaten om het deel van hun bbp dat aan strikt militaire uitgaven wordt besteed – de uitgaven die meetellen voor de doelstelling van 2 procent – te verhogen tot 3,5 procent. Daarnaast zijn ze van plan om nog eens 1,5 procent van hun bbp aan veiligheidsgerelateerde uitgaven te besteden, waaronder de ontwikkeling van infrastructuur zoals wegen en bruggen.

Financiële gevolgen

Het bereiken van deze gecombineerde doelstelling van 5 procent zou honderden miljarden euro’s aan jaarlijkse uitgaven betekenen voor alle 32 NAVO-leden. Prognoses voor 2025 vragen om militaire uitgaven van meer dan 1.500 miljard dollar (ongeveer 1.290 miljard euro). Polen staat momenteel aan de leiding van de alliantie wat betreft defensie-uitgaven, met 4,48 procent van zijn bbp voor dit doel.

De toezegging van 5 procent, bedoeld om de Verenigde Staten te sussen, werd bekritiseerd door Spanje. Hoewel Spanje de slotverklaring ondertekende, houdt het vol dat het niet gebonden is aan dit percentage en dat het nog steeds aan de NAVO-doelstellingen kan voldoen met uitgaven die beperkt zijn tot 2 procent van zijn bbp. De Verenigde Staten geven momenteel 3,22 procent van hun bbp uit aan defensie, wat iets minder is dan in voorgaande jaren, maar in absolute termen nog steeds aanzienlijk meer dan elk ander NAVO-land.