De context: Albanië onderhandelt momenteel over een mogelijke toetreding tot de Europese Unie. Josep Borrell, de hoge vertegenwoordiger van de Europese Unie voor Buitenlandse Zaken, stelde dat het land weliswaar een aantal maatregelen heeft ingevoerd om voor het lidmaatschap van de Europese Unie in aanmerking te komen, maar onder meer op het gebied van de rechtsstaat, corruptie en mediavrijheid moeten er nog zware inspanningen worden geleverd.

Wachten op Europees Hof: Edi Rama maakte duidelijk dat zijn land de toekenning van gouden paspoorten heeft opgeschort totdat daarover het standpunt op Europees niveau is verduidelijkt.

• “Het Europese Hof van Justitie buigt zich momenteel over het systeem”, stipte Rama aan. “Indien daar een afwijzing volgt, is de zaak gesloten. Wanneer het Europese Hof echter positief reageert, zal elk land zijn eigen keuze kunnen maken.”
• Verscheidene Europese landen hebben in het verleden al van de gouden paspoorten gebruik gemaakt om extra inkomsten te genereren.
  • Het gouden paspoort laat burgers uit andere wereldregio’s tegen betaling van een – meestal aanzienlijke – vergoeding toe om een verblijfsvergunning of het staatsburgerschap van een lidstaat van de Europese Unie te verwerven.
  • Dit betekent echter ook dat de houders van een gouden paspoort zich vervolgens ook vrij door de hele Europese Unie kunnen bewegen.
• Vier jaar geleden maakte ook Albanië bekend het systeem van de gouden paspoorten te willen invoeren.
  • Rama stelde dat de maatregel een enorm potentieel had en aanzienlijk economische voordelen zou kunnen opleveren.
  • De Europese Unie is echter geen voorstander van de gouden paspoorten en heeft er ook bij de Albanese regering op aangedrongen om van het plan af te zien.
  • Opgemerkt werd dat het stelsel het vrije verkeer van Albanese burgers in de Europese Unie in gevaar zou kunnen brengen.
  • Ook Noord-Macedonië en Montenegro werden door de Europese Unie hiervoor op de vingers getikt.

Criminelen

Uitgezoomd: In het verleden hebben ook Malta, Cyprus en Bulgarije gouden paspoorten uitgereikt in ruil voor investeringen in onroerend goed, bedrijven of overheidsfondsen.

• De Cypriotische en Bulgaarse regering hebben de regeling echter opgeschort. Malta biedt daarentegen nog steeds gouden paspoorten aan, maar heeft daardoor te maken gekregen met juridische procedures die door de Europese Unie zijn ingeleid.
• Er is dan ook veel kritiek op de toekenning van gouden paspoorten. Onderzoek heeft aangetoond dat het systeem heeft toegelaten dat een reeks malafide figuren uit onder meer Rusland en Saoedi-Arabië – vaak in verband gebracht met witwaspraktijken, fraude en verduistering – de facto het Europese burgerschap konden verwerven. 

Een ander heet hangijzer: Rama benadrukte nog wel dat Albanië anderzijds geen enkele intentie heeft om zijn regelgeving op het gebied van fiscale amnestie op te geven.

• Volgens deze regeling kan elke Albanese burger en buitenlander een bedrag tot 2 miljoen euro aan geld dat niet werd aangegeven, in het banksysteem van het land injecteren, waarbij een juridische immuniteit is gegarandeerd en een laag belastingtarief – tussen 5 procent en 10 procent – wordt toegepast.
• Ook dat systeem botste al op kritiek van de Europese Unie en het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Daarbij werd betoogd dat criminelen het stelsel zouden kunnen misbruiken om de opbrengsten van malafide praktijken – zoals drugsverkoop of mensenhandel – straffeloos wit te wassen.
• Rama wierp echter op dat adequate waarborgen zullen worden ingebouwd om dat misbruik onmogelijk te maken.

(evb)