Key takeaways

• De afwezigheid van de Amerikaanse minister van Financiën geeft reden tot bezorgdheid over de eenheid en effectiviteit van de G20.
• Escalerende handelsspanningen, vooral gericht tegen BRICS-leden, dreigen de G20 te breken.
• Afrika is financieel erg kwetsbaar door de stijgende schulden en de verminderde steun van traditionele geldschieters.

De G20-top van ministers van Financiën in Durban staat onder druk door een reeks complexe uitdagingen. De afwezigheid van de Amerikaanse minister van Financiën, Scott Bessent, voor de tweede keer dit jaar, zet vraagtekens bij de samenhang en slagkracht van het blok. Volgens deskundigen weerspiegelt deze afwezigheid mogelijk de wens van de Verenigde Staten om een meer op zichzelf gerichte rol binnen de G20 te spelen, met het oog op hun voorzitterschap in 2026. Dit meldt Reuters.

Escalerende handelsspanningen maken de spanning alleen maar groter. Recente tarieven van de Amerikaanse regering, die vooral gericht zijn tegen BRICS-leden zoals China, Rusland en Zuid-Afrika, hebben de vrees doen ontstaan dat de G20 uit elkaar zou kunnen vallen. Analisten waarschuwen dat de organisatie, ooit een symbool van samenwerking na de crisis, moeite heeft om haar cohesie te behouden in het licht van de groeiende verdeeldheid.

Financiële kwetsbaarheid en buitenlandse schuld

De top in Durban valt samen met een periode van economische kwetsbaarheid voor Afrika. De buitenlandse schuld in de landen onder de saharawoestijn is dramatisch gestegen en heeft een alarmerend niveau bereikt in verhouding tot het regionale bbp. Traditionele donoren, zoals China, hebben hun steun ook verminderd, waardoor bezorgdheid is ontstaan over de duurzame financiering van infrastructuurprojecten. Hoewel ze de voordelen van Chinese leningen in het kader van het Belt and Road-initiatief erkennen, wijzen critici op het gebrek aan transparantie en de veeleisende terugbetalingsvoorwaarden.

Tegelijkertijd neemt de Amerikaanse en Europese hulp, die een aanzienlijk deel van de externe financiering van Afrika uitmaakt, af omdat westerse landen prioriteit geven aan defensie-uitgaven in een context van wereldwijde instabiliteit. Deze samenloop van factoren heeft ertoe geleid dat deskundigen hun bezorgdheid hebben geuit over het afnemende belang van Afrika in een snel veranderend geopolitiek landschap.

Heroriëntatie van prioriteiten en vermindering van hulp

Zuid-Afrika had aanvankelijk gehoopt zijn G20-voorzitterschap te kunnen gebruiken om dringende kwesties aan te pakken, zoals klimaatfinanciering en de groeiende kloof tussen ontwikkelde en ontwikkelingslanden. Handelsoorlogen, bezuinigingen op hulp en verdeeld multilateralisme domineren nu de top. De Verenigde Staten trokken zich terug uit de belangrijkste werkgroepen voor milieukwesties, waardoor de vooruitgang van het plan om klimaatgerelateerde financiële risico’s te bestrijden stokt.

Ondanks deze moeilijkheden blijft Zuid-Afrika zich inzetten voor de publicatie van het eerste G20-communiqué onder zijn voorzitterschap. De hoop op tastbare resultaten wordt echter getemperd door het gebrek aan consensus en de afwezigheid van cruciale wereldspelers. (jv)