Vorig jaar dienden wereldwijd 14,4 miljoen mensen door conflicten of rampen hun gronden te verlaten en binnen de eigen landsgrenzen naar andere regio’s te vluchten. Daarmee liep het probleem van deze interne ontheemding met bijna 49 procent op tegenover het jaar voordien. Dat blijkt uit een rapport van het Internal Displacement Monitoring Centre (IDMC) van de Norwegian Refugee Council.

De onderzoekers stelden daarbij ook nog vast dat 80 procent van de interne ontheemding het voorbije jaar in de Afrikaanse Sub-Sahara werd opgetekend.

Records

“Conflict en geweld dreven vorig jaar een recordaantal mensen in eigen land op de vlucht”, stippen de onderzoekers aan. “De Afrikaanse Sub-Sahara werd daarbij het zwaarst door massale interne ontheemding getroffen. Dat was te wijten aan een grote opstoot in gewelddadige conflicten.”

Alexandra Bilak, directeur van Internal Displacement Monitoring Centre (IDMC), beklemtoonde daarbij dat vooral de grote geografische concentratie van de conflictgerelateerde ontheemding in de Sub-Sahara – van de Sahel tot Oost-Afrika – een grote zorg was. “Er is hier sprake van een reeks landen met een lange geschiedenis van conflicten, maar deze cijfers tonen aan dat deze problemen nog lang niet zijn opgelost.”

“Naast langdurige crisissen komen er ook elk jaar nieuwe golven van geweld bij”, benadrukt Bilak. “Onder meer Ethiopië en Burkina Faso werden door zware pieken van nieuw geweld getroffen. Dat heeft een grote stroom van ontheemden teweeggebracht, waarbij er voorlopig weinig vooruitzichten op een terugkeer kunnen worden gegeven.”

“Niemand opflakkeringen van geweld vielen trouwens vaak samen met droogtes en overstromingen die, onder invloed van de klimaatverandering, tot een grotere voedselonzekerheid hebben geleid, waardoor het voor deze landen nog moeilijker wordt de ontheemden hulp te bieden.”

Inmiddels moeten er volgens het rapport over de hele wereld al 59,1 miljoen intern ontheemden worden geteld. “Die populatie heeft een stelselmatige groei laten optekenen sinds de start van de registratie van het probleem bijna twintig jaar geleden”, stipt Bilak aan.

“Normaal zorgen natuurrampen elk jaar opnieuw voor grotere groepen ontheemden dan conflicten. Vorig jaar viel het aantal wegens stormen, overstromingen of vulkaanuitbarstingen – 23,7 miljoen mensen – echter in sterke mate terug.”

Jongeren

“De impact van het geweld zorgde daarentegen voor een grote bekommernis”, zegt Bilak nog. “Die gewelddadige problemen zorgden vorig jaar in Ethiopië voor 5,1 miljoen intern ontheemden. Dat was het hoogste cijfer dat de studie ooit voor een individueel land heeft moeten registreren.”

“Ook de Democratische Republiek Congo (DRC) en Afghanistan lieten recordcijfers optekenen. De onstabiele situatie in Myanmar zorgde er bovendien voor dat in Oost-Azië tegenover het jaar voordien een verdrievoudiging werd genoteerd.”

Bilka wijst er nog op dat meer dan de helft van de populatie intern ontheemden uit jongeren onder de leeftijdsgrens bestaat. “Er moeten dan ook gerichte interventies komen die kinderen en jongeren tegen een aantal specifieke gevaren beschermen.”

“Door de probleemsituatie dreigt deze groep onder meer met gevaarlijke activiteiten in contact te komen. Sommigen komen in het criminele milieu terecht of worden het slachtoffer van seksuele uitbuiting. Anderen dreigen door gewapende groepen te worden gerekruteerd.”

De onderzoekers voeren verder nog aan dat de cijfers van het lopende jaar in sterke mate beïnvloed zal worden door de gevolgen van de aanval van Rusland op Oekraïne. Dat geweld heeft in Oekraïne tot nu toe al tot meer dan 7 miljoen intern ontheemden geleid. Dat is het hoogste cijfer dat in de recente geschiedenis is geregistreerd.

(ns)