Key Takeaways

• Het aantal illegale grensoverschrijdingen in de Europese Unie is in de eerste helft van 2025 met 18 procent gedaald.
• Op de route door het centrale Middellandse Zeegebied nam het aantal illegale grensoverschrijdingen met 9 procent toe.
• Ondanks de daling van het totale aantal overtochten, blijven smokkelaars riskante tactieken gebruiken, zoals “gelijktijdig vertrek” met overbeladen en onzeewaardige schepen.

Voorlopige gegevens van Frontex wijzen op een daling van het aantal illegale grensoverschrijdingen naar de Europese Unie in de eerste zeven maanden van 2025. Deze daling, die 18 procent bedraagt, heeft het totale aantal grensoverschrijdingen teruggebracht tot 95.200. Hoewel de meeste belangrijke migratieroutes deze dalende trend hebben laten zien, blijft de druk op de drie mediterrane routes groot.

De EU blijft zich inzetten voor grensbescherming en reddingsoperaties op zee, met meer dan 3.400 Frontex-agenten die de nationale autoriteiten actief ondersteunen. Het aantal overtochten op de oostelijke Middellandse Zeeroute is met 16 procent gedaald tot een totaal van 26.200, hoewel er de afgelopen maanden een nieuwe migratiecorridor is ontstaan tussen Oost-Libië en Kreta, waaruit blijkt dat smokkelaars zich kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden. Dit jaar zijn er meer dan 10.000 mensen aangekomen uit Libië op Kreta, meer dan vier keer zoveel als vorig jaar.

Libië

Ondanks de algemene daling in de EU, registreerde de Centraal-Mediterrane route een stijging van 9 procent in onregelmatige overtochten, tot bijna 36.700. Libië blijft het belangrijkste vertrekpunt. De smokkelnetwerken die in Libië actief zijn, blijven sterk georganiseerd en maken gebruik van de regionale instabiliteit, ondanks de intensievere inspanningen om immigratie te bestrijden.

Op de westelijke Middellandse Zeeroute is het aantal illegale grensoverschrijdingen met 11 procent gestegen. Algerijns-Marokkaanse smokkelnetwerken bieden verschillende migratiemogelijkheden naar Spanje, met kosten die variëren van 900 tot 20.000 euro, afhankelijk van de gekozen route. De populairste routes zijn meertrapsreizen via Tunesië en Algerije, maar ook alternatieve routes via Turkije en de Westelijke Balkan.

Aantal slachtoffers blijft hoog

Op de West-Afrikaanse route is het aantal aankomsten met 46 procent gedaald, met 11.600 detecties dit jaar, waarvan slechts 175 in juli. Deze daling wordt toegeschreven aan de strengere preventieve maatregelen die de vertreklanden in samenwerking met de EU hebben genomen. Mauritanië heeft met name zijn grenscontroles verscherpt, het toezicht verbeterd en zijn migratiebeleid versterkt.

Ondanks de algemene daling van het aantal illegale grensoverschrijdingen, blijven de menselijke kosten tragisch hoog. Volgens de Internationale Organisatie voor Migratie zijn er dit jaar 947 mensen omgekomen bij een poging om de Middellandse Zee over te steken.

Smokkelnetwerken blijven actief

De illegale oversteek naar het Verenigd Koninkrijk via het Kanaal steeg met 26 procent tot 41.800 pogingen. Deze toename wordt toegeschreven aan gunstige weersomstandigheden, het gebruik van “taxiboten” die migranten op verschillende punten langs de kust oppikken, en een toename van het aantal migranten per boot. Smokkelnetwerken blijven actief en zonder acht te slaan op de veiligheid van migranten, waarbij vaak levens op het spel staan.

Een nieuwe tactiek van smokkelaars is “gelijktijdig vertrekken”, waarbij meerdere overbeladen boten tegelijk te water worden gelaten. Veel boten zijn niet zeewaardig en gaan waarschijnlijk kapot, waardoor migranten stranden of gedwongen worden om te zwemmen. De Franse autoriteiten reageren snel, vaak met de steun van Frontex. De boten die blijven drijven, zetten echter hun reis naar het Verenigd Koninkrijk voort. Gemiddeld zitten er zo een 60 mensen in één boot, soms wel meer dan 100. (jv)