De Turkse president Tayyip Erdogan heeft zijn minister van Buitenlandse Zaken opdracht gegeven 10 ambassadeurs van westerse landen tot “persona non grata” te verklaren. De tien hadden opgeroepen tot de vrijlating van de Turkse filantroop Osman Kavala.

Indien de Turkse president zijn dreiging doorzet betekent is de grootste diplomatieke breuk met het Westen in de maak in de 19 jaar dat het regime Erdogan in Turkije de plak zwaait. Zeven van de 10 ambassadeurs vertegenwoordigen NAVO-bondgenoten van Turkije.

Osman Kavala zit al vier jaar in de gevangenis, ondanks dat zijn proces nog altijd niet is afgelopen. Hij wordt beschuldigd van het financieren van landelijke protesten in 2013 en van betrokkenheid bij een mislukte staatsgreep in 2016.

Ambassadeurs van 6 EU-landen worden geviseerd

De ambassadeurs van Canada, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Nederland, Noorwegen, Zweden, Finland, Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten riepen onlangs op “tot een rechtvaardige en snelle oplossing” voor Kavala’s zaak, en tot zijn “spoedige vrijlating”. Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken noemde die verklaring “onverantwoordelijk”.

“Ik heb onze minister van Buitenlandse Zaken het nodige bevel gegeven en gezegd wat er moet gebeuren: deze 10 ambassadeurs moeten onmiddellijk persona non grata worden verklaard,” zei Erdogan in een toespraak en onder luid gejuich van de menigte in de noordwestelijke stad Eskisehir. Erdogan zou ook gezegd hebben “dat de ambassadeurs in kwestie geen bandieten, moordenaars en terroristen in hun eigen land zouden vrijlaten”.

Kavala werd vorig jaar vrijgesproken van aanklachten in verband met de protesten van 2013, maar de uitspraak werd dit jaar vernietigd en gecombineerd met aanklachten in een andere zaak in verband met de couppoging. Volgens rechtengroeperingen staat de zaak symbool voor het harde optreden onder Erdogan tegen andersdenkenden.

“We zullen niet worden geïntimideerd”

Zes van de betrokken landen zijn lid van de EU, waaronder Duitsland en Frankrijk. In een reactie zegt EP-voorzitter David Sassoli: ”De uitwijzing van tien ambassadeurs is een teken van de autoritaire drift van de Turkse regering. Wij laten ons niet intimideren. Vrijheid voor Osman Kavala.”

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens eiste eind 2019 de onmiddellijke vrijlating van Kavala, zei dat er geen redelijke verdenking was dat hij een strafbaar feit had gepleegd, en oordeelde dat zijn detentie bedoeld was om hem het zwijgen op te leggen.

De volgende hoorzitting in de zaak tegen Kavala en anderen is gepland op 26 november. Erdogan zou volgend weekend de Amerikaanse president Joe Biden ontmoeten tijdens een G20-top in Rome.