Zoals we vorige week al schetsen: er komt een razend interessante discussie aan binnen de EU over een nieuw ‘Stabiliteits- en Groeipact’, de zogenaamde ‘Maastrichtnormen’. Europees commissaris voor Economie Paolo Gentiloni bevestigde vrijdag dat de publieke consultatie “in de herfst, dus over enkele weken” gelanceerd wordt. Daarmee start een lang proces om de Europese begrotingsregels te moderniseren, waarbij sommigen hopen op een politiek akkoord onder de EU-lidstaten tegen eind 2022, begin 2023.

• “De bedoeling van de hervorming is niet om te kijken naar wat er de voorbije tien jaar allemaal gebeurd is, maar om vooruit te kijken naar de volgende tien jaar”, verklaarde de Italiaanse ex-premier.
• Acht kleinere EU-landen – Nederland, Oostenrijk, Denemarken, Letland, Slowakije, Tsjechië, Finland en Zweden -publiceerden zoals verwacht hun “gezamenlijke visies”. Het gaat niet om een technisch voorstel, maar om enkele politieke principes waarover ze het eens zijn:
  • “Het verminderen van excessieve schuldratio’s moet een gemeenschappelijk doel blijven.”
  • “Ook het nieuwe budgettaire raamwerk moet op regels gebaseerd zijn.”
  • “Nieuwe voorstellen mogen de budgettaire houdbaarheid van de lidstaten, de eurozone of de hele Europese Unie niet in het gedrang brengen.”
  • “Houdbare openbare financiën creëren vertrouwen bij de bevolking en de budgettaire ruimte om toekomstige crisissen aan te pakken.”
• Samengevat dus: een volgehouden begrotingsdiscipline en een terugdringing van de staatsschuld moeten volgens de acht ook in het volgende pact de kern vormen. Opvallende afwezige wel in de alliantie van de “zuinige” landen: hun traditionele vaandeldrager Duitsland. Dat heeft wellicht te maken met de kanseliersverkiezingen.
• Even opvallend dus: België heeft zich niet aangesloten bij dit blok. De vraag is of ze überhaupt welkom waren, gezien de staat van de overheidsfinanciën in dit land. Maar ook in de komende maanden zal de federale Vivaldi-coalitie toch vroeg of laat een positie moeten innemen.
• Want de grote vrees van de acht “strenge” landen is dat grotere manoeuvreerruimte tot oplopende schulden in Zuid-Europa zal leiden. Dat kan de stabiliteit van de EU, of van de eurozone, in gevaar brengen.
• Vandaar dat de Europese Commissie een lange aanloop neemt, om de geesten te laten rijpen en mogelijke compromissen af te tasten. Er is ook nog wel even tijd. Voor zo’n belangrijk dossier is een akkoord tussen Parijs en Berlijn onontbeerlijk. Het is dus wachten op wie de nieuwe Duitse bondskanselier en Franse president wordt.
• In dat opzicht was het tv-debat gisteren, tussen de drie Duitse kandidaten wel veelzeggend. Hoewel de christendemocraat Armin Laschet en de groene Annalena Baerbock duidelijk in de aanval gingen, bleef Olaf Scholz netjes recht, en won hij zelfs het debat, volgens ondergetekende.
• Een peiling van het ARD bevestigt overigens dat buikgevoel: 41 procent van de kiezers vond dat Scholz het sterkst was. Laschet scoorde maar 27 procent, Baerbock strandde op 25 procent. Scholz won ook al het eerste debat met vlag en wimpel, eind augustus.
• De rode Scholz is altijd een voorstander geweest van verdere monetaire integratie van Europa. De vraag is hoe hij in het debat rond een nieuw stabiliteitspact zal staan. Want de verwachte nieuwe Franse president is dezelfde als de oude: Emmanuel Macron. En die wil duidelijk wel soepelere regels, anders dan de acht noordelijke ‘strenge’ EU-landen.

Met bijdragen van Emmanuel Vanbrussel