De Columbus is gebouwd om te columbussen. Maar eigenlijk heb je daar niet eens een bus voor nodig. Het kan overal. Thuis, op het werk, voor het slapengaan, op vakantie. In het gelijknamige boek deelt Wim Lybaert de wegwijzers die hem en zijn gasten tijdens hun reis naar het onbekende en langs een hele reeks ontdekkingen gidsten en hen even de druk en de hectiek van de dagelijkse ratrace lieten vergeten.
Omdat de aarde rond is, geloofde Christoffel Columbus dat je niet alleen via het oosten maar ook via het westen in Indie? kon komen. Zo ontdekte hij in 1492 ‘per ongeluk’ de Nieuwe Wereld. Hij zocht Indie? maar vond Amerika. Toen hij veertien jaar later stierf, verkeerde hij nog altijd in de waan dat hij voet aan wal gezet had in Indie?. Veruit de beroemdste ontdekkingsreiziger ontdekte dus iets helemaal anders dan wat hij zocht. Omdat hij in Indie? dacht te zijn, noemde hij de inheemse bevolking die hij op de Bahama’s aantrof indianen. Alle begin is moeilijk als je wilt columbussen, zelfs voor Columbus.
Columbussen, een werkwoord dat onze taal is binnengeslopen door het tv-programma De Columbus, is een state of mind, en als je het vaak doet, kan het zelfs een manier van leven worden. Om het te kunnen, moet je leren om nu en dan je verstand uit te schakelen. Dat werkt bevrijdend, zeker omdat ons brein de voorbije driehonderd jaar in alles wat we ondernemen onze belangrijkste wegwijzer geworden is. Maar hoe begin je daaraan, Wim Lybaert?
Betere balans
Wim Lybaert: ‘Het is ongelofelijk hoeveel mensen me over De Columbus aangesproken hebben. Hoe ze van het programma genoten hebben, maar vaak ook over hoe aanstekelijk ontspannen ik wel was: ‘Ja, Wim, jij kunt dat toch wel goed, loslaten.’ Dat doet natuurlijk deugd, maar ik vind het niet echt mijn verdienste. Het is de Columbus die me in een andere toestand gebracht heeft. Die heel wat zaken in mij gevoed heeft en andere de nek heeft omgewrongen.’
‘Het is door te columbussen dat ik mijn balans beter in evenwicht kan houden en dat ik die rust op televisie kan doorgeven. Het goede nieuws is dat het niet aan je persoon of je karakter ligt, maar dat je met een paar eenvoudige ingrepen de balans gewoon kunt keren. Iedereen kan columbussen, je hebt er geen grote bus voor nodig. Je kunt het in grote en kleine dingen vinden, als je af en toe maar eens afstapt van je gewoontes en het over een ander boeg durft te gooien.’
Tem je innerlijke Pacman
‘Vandaag zijn we een compleet nieuw tijdperk ingestapt. Sinds de digitale revolutie is een parallelle wereld ontstaan. Wereldwijd is boven onze hoofden een virtueel net gespannen. Met een simpele druk op de knop is ons verstand met dat web verbonden. Met het hoofd hoog in de virtuele hemel krijgen we het zalige gevoel dat we alles onder controle kunnen houden. Vanuit onze luie zetel kunnen we onophoudelijk op jacht gaan op het internet.’
‘Sms’jes, mails, gemiste boodschappen, pushberichten: we checken om de haverklap of we nog wel mee zijn. Met de digitalisering hebben we onze wereld omgebouwd tot een computerspel. We razen als een ware pacman – het legendarische gele happertje uit de jaren tachtig – over de denkbeeldige snelweg. De virtuele verleiding is zo groot dat we al te vaak de voeling met de grond verliezen. De pacman heeft zich als het ware in onze hersenstam genesteld.’
‘Onze geest wordt zo nog maar zelden door de natuurlijke omgeving uitgedaagd. Het contact tussen geest en beest is meer dan ooit verloren geraakt, door de virtuele overdrive waarin we ons bevinden. Hoog tijd voor actie! Door te columbussen proberen we ons bazige verstand te temmen en het weer voeling met de realiteit te laten krijgen. Zo wordt het evenwicht tussen geest en beest hersteld. Wie columbust, is zich er maar beter van bewust dat ons hoofd koppig is. De geest wil het beest de baas zijn en stelt zich er altijd boven.’
‘Maar de Columbus leert ons hoe we onze koppige kop om de tuin kunnen leiden. De zeven wegwijzers in het boek ‘De Columbus’ zijn daarvoor de ideale leidraad. Ze bieden tegengas en werken in op ons gezond verstand. Noem het een stille missie van klein verzet.’
De Columbus, Wym Lybaert, Laurens Verbeke, €22,50, Manteau
Wat komt er zo allemaal vrij zonder plan?
‘Vertrek zonder plan’ is Wims eerste wegwijzer. Hier lees je alvast wat er volgens hem gebeurt als je je agenda en hoofd volledig vrijmaakt.
Alles is mogelijk, want voor een ontdekkingsreiziger is alles nieuw
Het vertrekpunt van de Columbus is de leegte, de tabula rasa. Maak je agenda en je hoofd leeg, zodat er zo veel mogelijk kan binnenwaaien. Niets moet, alles is mogelijk. Zonder plan blijft onze geest open en wakker voor alles wat onderweg gebeurt. Met een lege agenda en een leeg hoofd vermijden we de valkuil van de (valse) zekerheid en maken we plaats voor de (echte) ontdekking.
Op goed geluk vertrekken maakt het spannend
De onwetendheid houdt niet alleen je geest open, ze maakt de reis ook spannend. Van een vast plan weten we wat te verwachten, maar het onbekende kan verrassen. Met een strak plan voel je je zeker, alles openlaten vergt moed. Want als je alles openlaat, kunnen er ook ongelukken gebeuren. Dat is het risico van het vak. Het geluk is met de moedigen die het ongeluk erbij durven te nemen. Alleen door je zekerheden los te laten, staat de deur open voor onverwacht geluk.
Echte en grote vakantie
Het onbedoelde brengt ons het echte, het pure. Wie echte vakantie wil, moet leegmaken. Zo kan er echt iets ontstaan. Laat het wat woekeren buiten het steriele, kiemvrije plan. Zo kan het vanzelf groeien, als een vruchtbaar zaadje, organisch en niet georganiseerd. Gooi het plan dus eens weg! Blijf (kinderlijk) onschuldig! Dat is het geheim van de grote vakantie: als je het ongeplande laat gebeuren, duurt ze bovendien oneindig lang.
Vergeet je doel
Door het plan los te laten, staren we ons niet blind op ons doel. Als je een doel voor ogen hebt, wil je dat ook zo snel mogelijk bereiken.
Onze vakantie begint pas wanneer we aankomen in ons hotel. We hebben pas een relatie als we de partner gevonden hebben die aan al onze eisen voldoet. We leven zo doelbewust dat alles wat daarbuiten ligt, als ballast ervaren wordt. We zien de weg naar ons doel als een noodzakelijk kwaad om resultaat te halen. Maar als je zonder plan of doel vertrekt, ga je vanzelf dichter bij je oorsprong staan. Je kunt je niet wegsteken achter het doel van een verre vlucht buiten jezelf. Als je de leegte toelaat, maakt fomo stilaan plaats voor jomo, de joy of missing out. Het is de leegte die in mindfulness en yoga weergalmt.
Reis dus zonder plan, met een open vizier, naar een open einde. De naïeve kracht van de onwetendheid werkt bevrijdend en opent de geest. Begin daarom bij het begin, in plaats van bij het doel of het einde. Wie bij het begin bewust vertrekt, zal nieuwe paden bewandelen.