Key takeaways
- De vakbond IF Metall staakt tegen Tesla voor het recht om via collectieve onderhandelingen te onderhandelen over lonen en arbeidsvoorwaarden.
- Tesla CEO Elon Musk is tegen vakbonden en geeft de voorkeur aan directe communicatie met werknemers, waarmee hij een eeuwenoude traditie in Zweden uitdaagt.
- De staking leidde tot solidariteitsacties van andere vakbonden, waardoor de activiteiten van Tesla werden verstoord.
Zeventig Zweedse automonteurs zijn verwikkeld in een twee jaar durende staking tegen Tesla, de Amerikaanse elektrische autogigant. De staking gaat over een fundamentele kwestie in de Zweedse arbeidsverhoudingen: het recht van vakbonden om te onderhandelen over de lonen en arbeidsvoorwaarden van hun leden.
Onderhandelen over rechten
Dit concept van collectieve arbeidsovereenkomsten is al bijna een eeuw lang de hoeksteen van de Zweedse arbeidsmarkt. Ongeveer 90 procent van de Zweedse werknemers vallen onder dergelijke overeenkomsten. Stakingen zijn zeldzaam in Zweden.
Tesla, onder leiding van CEO Elon Musk, heeft deze traditie echter op losse schroeven gezet. Elon Musk heeft in het openbaar laten weten dat hij het niet eens is met vakbonden, omdat hij vindt dat ze verdeeldheid zaaien tussen werknemers en het management.
Willekeurige voorwaarden
De vakbond IF Metall, die stakende monteurs vertegenwoordigt, heeft geprobeerd om met Tesla te onderhandelen over een collectieve overeenkomst sinds het bedrijf in 2014 in Zweden aankwam, maar stuitte op weerstand. Uiteindelijk nam de vakbond zijn toevlucht tot een staking.
Janis Kuzma, een van de stakende monteurs, zegt dat de lonen en arbeidsomstandigheden bij Tesla vaak willekeurig waren en afhankelijk van de grillen van het management. Hij herinnert zich dat hem een jaarlijkse verhoging werd geweigerd omdat hij “de doelstellingen van Tesla niet had gehaald”, terwijl een collega een loonsverhoging zou zijn geweigerd omdat hij niet de “juiste houding” had.
Vervangende werknemers
Tesla reageerde op de staking door vervangende werknemers in te huren, een actie die sinds de jaren 1930 niet meer is voorgekomen in Zweden. Deze tactiek is weliswaar legaal, maar wordt als hoogst ongebruikelijk beschouwd en verstoort de gevestigde normen van de Zweedse arbeidsverhoudingen.
Het bedrijf zegt liever rechtstreeks met zijn werknemers te communiceren dan via een vakbond te onderhandelen. De terughoudendheid van Tesla om deel te nemen aan collectieve onderhandelingen heeft echter geleid tot kritiek en steun voor de stakende monteurs van andere vakbonden.
Solidariteitsacties
Havenarbeiders in buurlanden hebben geweigerd om met Tesla’s om te gaan, de vuilnisophaling is stilgelegd bij Tesla-faciliteiten en nieuwe laadstations zijn niet aangesloten op het elektriciteitsnet.
Ondanks deze onderbrekingen hebben Tesla-eigenaars geen last van de situatie, omdat alternatieve oplaadstations gemakkelijk beschikbaar zijn. De patstelling duurt voort en beide partijen houden vast aan hun standpunt.
Een kritieke beslissing
IF Metall staat voor een kritieke beslissing: toegeven aan haar eis voor een collectieve overeenkomst zou een gevaarlijk precedent kunnen scheppen dat het Zweedse arbeidsmarktmodel zou kunnen verzwakken.
Tesla dreigt op zijn beurt de vakbondsvorming in zijn fabrieken in de Verenigde Staten en Duitsland aan te moedigen. Het ziet ernaar uit dat het geschil zal voortduren, zonder dat een onmiddellijke oplossing in zicht is. (uv)
Volg Business AM ook op Google Nieuws
Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!