Schotland werkt aan wetteksten die een nieuw onafhankelijkheidsreferendum mogelijk moeten maken. Dat heeft premier Nicola Sturgeon vorige week gezegd. Ze gaf toen een speech aan het European Policy Centre in Brussel. De kans bestaat dat dit referendum er al volgend jaar komt. Maar 2021 lijkt de voorkeur te krijgen. Dat jaar stemmen de Schotten namelijk voor een nieuw parlement.
“Wat men ook over onafhankelijkheid denkt, een punt van overeenkomst is dat het aan het Schotse volk toekomt daar over te beslissen. De omstandigheden zijn sinds 2014 ingrijpend gewijzigd,” zei Sturgeon in Brussel. “De Schotten moeten de kans krijgen te kiezen vooraleer de schade die de Brexit aanricht niet meer gestopt kan worden.”
De Schotten hadden zich in 2014 al eens over hun onafhankelijkheid kunnen uitspreken. Maar 55% van de Schotten koos in dat referendum voor een verlengd verblijf binnen het Verenigd Koninkrijk. Dat referendum zou een voorbode van de Brexit worden. Jongeren kozen overweldigend voor onafhankelijkheid, maar de oudere kiezers beslechtten het pleit in het voordeel van ‘No’. 2 jaar later zouden het ook de 50-plussers zijn die het Britse vertrek uit de EU bezegelden.
Schotland stemde bij het Brexit-referendum van 2016 met een grote meerderheid (62%) voor ‘Remain’. Net als Noord-Ierland, maar in tegenstelling tot Engeland en Wales. In elke van de 32 administratieve Schotse regio’s won ‘Remain’. De hoogste score van alle Britse steden werd behaald in de Schotse hoofdstad Edinburgh. Daar koos 74% van de kiezers ervoor om in de EU te blijven. “Schotland en het VK bewandelen een steeds meer verschillend pad,” zei Sturgeon (foto onder).
“Britse Conservatieven willen Brexit tegen elke prijs”
Ondertussen lijkt het er ook op als zijn de Britse Conservatieven bereid het 312-jarige bondgenootschap met de Schotten op te geven. Dat onder het motto ‘een Brexit tegen elke prijs’. De Tories zouden het niet erg vinden dat Schotland het VK verlaat, dat de economie implodeert, dat Noord-Ierland het VK verlaat of dat hun eigen partij implodeert. Zolang de Brexit maar wordt doorgevoerd.
Dat Boris Johnson de grootste kans maakt om Theresa May op te volgen maakt de zaak in Schotland enkel nog erger. Toen Johnson in 2004 hoofdredacteur was van het magazine The Spectator, publiceerde dat blad een gedicht waarin Schotten ‘ongedierte’ werden genoemd.
Heeft een onafhankelijk Schotland economisch een toekomst?
Of een onafhankelijk Schotland met zijn 5,4 miljoen inwoners een economisch haalbare toekomst heeft is een andere discussie.
Waarnemers merken op dat dat de Schotse economie zonder de steun van Groot-Brittannië gevoelig zou verzwakken. Onder meer de petroleumindustrie en de financiële sector, hebben de voorbije jaren belangrijke klappen gekregen. Dat zijn de twee belangrijkste pijlers van de lokale economie.
Bovendien zou Groot-Brittannië voor Schotland een veel grotere export-partner zijn dan de Europese Unie. Een onafhankelijke koers zou Schotland volgens een aantal experts economisch belangrijke schade kunnen berokkenen. Het is de vraag of dat opweegt tegen de Schotse wens om opnieuw onafhankelijk te worden.
Verder blijven de verschillen met Engeland groot. Schotland looft de sociaal-democratie. Rijken dragen meer belastingen af om het socialezekerheidssysteem in stand te houden. Vreemdelingen zijn welkom. In Londen wordt na de Brexit de exact tegenovergestelde koers verwacht.