“27 jaar nadat mijn leven begon, kijk ik er op terug en besef ik mijn perfectionisme me alles geeft afgenomen. Ik ben een schim van mijn eigen bestaan, maar ik schrijf dit artikel in de hoop een verklaring te kunnen bieden voor de vele jaren die ik heb verkwist.”
Zo begint James Nolan zijn eerste en voorlopig enige artikel op Vice. Volgens hem is perfectionisme geen vervelende, doch uiteindelijk positieve persoonlijkheidstrek (die al te vaak als ‘sterke zwakheid’ wordt opgegeven tijdens sollicitaties), maar eerder een vreselijke mentale stoornis met desastreuze gevolgen.
Om te beginnen zijn er twee vormen van perfectionisme. ‘Normale’ perfectionisten hebben hoge standaarden, maar kunnen nog gelukkig te zijn. ‘Neurotische’ perfectionisten voelen zich altijd ellendig omdat ze hun levensgeluk linken aan onmogelijk verwezenlijkbare doelstellingen. Ongeveer dertig procent van de bevolking zou perfectionist zijn, waarvan een significante minderheid neurotisch is.
James Nolan is zo’n neurotische perfectionist die als schrijver hele dagen zinnen herschrijft. Dat maakt zijn zinnen weliswaar beter, maar de tijds- en opportuniteitskost is veel te hoog: “Ik zwoeg dagenlang aan een zin om hem scherper en directer te maken, maar dat gaat ten koste van mijn onderzoek en mijn verhaal. Als ik meer bereid was te falen zou ik vast een betere en succesvollere schrijver zijn.”
Nolans perfectionisme drukt bovendien een stempel op elk aspect van zijn leven. Een paar keer per dag beeldt hij zich in dat alles perfect is en dat hij gelukkig kan zijn. Seconden later beseft hij dat dit slechts een droom is. Daarna blijven enkel zijn ‘mislukkingen’ over en een hardnekkig gevoel van ellende.
Het mag dan ook geen wonder heten dat psychologische studies duidelijke verbanden hebben blootgelegd tussen perfectionisme en tal van mentale en fysieke kwalen, waaronder depressie, angst, drugverslaving, zelfmoordneigingen, astma, migraine, fibromyalgie en darmproblemen. Perfectionisten zouden zelfs 51% meer risico op overlijden hebben vanwege hun hoge stressniveau.
Perfectionisten hebben ook moeite met relaties en vriendschappen omdat ze elke persoon rond hen op dezelfde onhaalbaar hoge standaarden beoordelen als ze dat voor zichzelf doen. Nolan zelf schrijft dat hij door zijn mentale kwaal zijn hele leven al wegvlucht voor de imperfecties van anderen – maar enkel omdat die hem met zijn eigen imperfectie confronteren.
Nolan beseft nu dat het leven niet over volmaaktheid gaat, maar over geluk en hij weet ook dat hij nooit gelukkig zal worden als hij verder doet zoals hij nu bezig is. Doch of hij er ooit in zal slagen om geluk te vinden in imperfectie, betwijfelt hij ten zeerste.
Perfectionisme wordt behandeld via cognitieve gedragstherapie en Nolan hoopt hier mee te beginnen zodra hij genoeg moed verzamelt. Zijn eerste stap in de richting van een persoonlijke ommekeer en hopelijk een kans op geluk is de publicatie van een – volgens hem – imperfect artikel op Vice.