Key takeaways

• De Verenigde Staten worden ervan beschuldigd geheime operaties uit te voeren om de politieke toekomst van Groenland te beïnvloeden.
• Groenlanders zijn over het algemeen tegen integratie met de VS, ondanks de aanhoudende interesse van Washington.
• Denemarken heeft de hoogste Amerikaanse diplomaat naar Kopenhagen ontboden, wat een aanzienlijke escalatie van de diplomatieke spanningen tussen de twee landen markeert.

De regering van de VS heeft er bij Denemarken op aangedrongen kalm te blijven na beschuldigingen van geheime operaties om de politieke toekomst van Groenland te beïnvloeden. Dat meldt de BBC. De Deense publieke omroep DR heeft gemeld dat Amerikaanse personen zouden proberen te infiltreren in de Groenlandse samenleving. Ze zouden de afscheiding van Denemarken promoten ten gunste van een annexatie door de VS. Een functionaris van het Witte Huis weigerde het bestaan van een beïnvloedingscampagne te bevestigen, maar zei dat Denemarken “rustig aan” moest doen.

Zorgen over beïnvloedingscampagnes

De Deense minister van Buitenlandse Zaken Lars Lokke Rasmussen veroordeelde elke inmenging in de interne aangelegenheden van het Koninkrijk Denemarken als onaanvaardbaar. Deense inlichtingendiensten hadden eerder gewaarschuwd dat Groenland kwetsbaar was voor verschillende beïnvloedingscampagnes.

In reactie op deze beschuldigingen bevestigde de woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken dat zaakgelastigde Mark Stroh een ontmoeting had gehad met Deense functionarissen. Hij beschreef het gesprek als “productief”. Stroh bevestigde opnieuw de nauwe banden tussen Groenland, Denemarken en de Verenigde Staten.

De woordvoerder weigerde commentaar te geven op de acties van Amerikaanse burgers in Groenland. Hij voegde eraan toe dat de VS het zelfbeschikkingsrecht van Groenland respecteert.

Aanhoudende Amerikaanse interesse

President Trump heeft herhaaldelijk zijn wens geuit om Groenland te annexeren. Vice-president JD Vance heeft Kopenhagen ervan beschuldigd investeringen in Groenland te verwaarlozen. Tijdens een bezoek aan Groenland eerder dit jaar heeft de Deense premier Mette Frederiksen de Verenigde Staten sterk gewaarschuwd tegen elke poging om een ander land te annexeren.

De Deense minister van Buitenlandse Zaken erkende de voortdurende belangstelling van buitenlandse actoren voor Groenland en zijn positie binnen het Koninkrijk. Hij zei dat externe pogingen om de toekomst van het Koninkrijk te beïnvloeden niet verrassend waren. Volgens hem is dit te begrijpen binnen het huidige geopolitieke landschap.

Diplomatieke spanningen verminderen

Hoewel Denemarken een nauwe bondgenoot van de Verenigde Staten is, was het land gealarmeerd door de aanhoudende wens van Trump om zeggenschap over Groenland te krijgen. De Amerikaanse president is zelfs zo ver gegaan dat hij de mogelijkheid opperde om het gebied dit jaar met geweld in te nemen. De Deense veiligheidsdienst PET waarschuwde dat beïnvloedingscampagnes verdeeldheid kunnen zaaien tussen Denemarken en Groenland.

De dagvaarding van Mark Stroh, markeert een aanzienlijke escalatie in de diplomatieke spanningen tussen Denemarken en de Verenigde Staten. Deze actie volgt op een apart rapport in mei waarin werd gesuggereerd dat Amerikaanse spionagediensten hun inspanningen op Groenland richten.

Het recente DR-rapport meldt dat een Amerikaan naar Nuuk, de hoofdstad van Groenland, is gereisd. Zijn vermeende bedoeling was om een lijst samen te stellen van Groenlanders die voorstander zijn van annexatie door de VS.

Complexe relatie tussen Groenland en Denemarken

In het vorige rapport van de Wall Street Journal werd ook melding gemaakt van het verzamelen van informatie over de onafhankelijkheidsbeweging van Groenland. Het rapport beschreef ook hoe men de houding ten opzichte van Amerikaanse mijnbouw in de regio onderzocht. Hoewel de Amerikaanse Director of National Intelligence het rapport destijds niet ontkende, beschuldigde hij de Wall Street Journal van illegale activiteiten en het ondermijnen van de nationale veiligheid.

Groenland heeft een complexe relatie met Denemarken. Sinds 1979 geniet het land een grote mate van autonomie, maar voor beslissingen op het gebied van buitenlands beleid en defensie blijft het afhankelijk van Kopenhagen. De meeste Groenlandse politieke partijen steunen onafhankelijkheid, maar ze verschillen over hoe snel ze dat willen bereiken. Hoewel Groenland sinds 2009 het recht heeft om een referendum te houden over onafhankelijkheid, blijkt uit peilingen dat een meerderheid van de Groenlanders geen deel wil uitmaken van de Verenigde Staten.

Diplomatieke “gele kaart”

Tijdens een bezoek aan een Amerikaanse militaire basis in Groenland in maart, beschuldigde vice-president JD Vance Denemarken ervan de Amerikaanse troepen en Groenlanders niet voldoende te beschermen. Hij verwees naar mogelijke bedreigingen van Rusland, China en andere landen die geïnteresseerd zijn in de minerale rijkdommen en Arctische scheepvaartroutes van Groenland. De premier van Groenland, Jens-Frederik Nielsen, verklaarde echter ondubbelzinnig dat de VS geen bezit zal nemen van het gebied. Hij gaf aan dat het zelfbeschikkingsrecht van Groenland gerespecteerd blijft.

Het besluit van de Deense minister van Buitenlandse Zaken om de hoogste Amerikaanse diplomaat in Kopenhagen te ontbieden is een diplomatieke “gele kaart” die ongekend is in de betrekkingen tussen Denemarken en de VS. Deskundigen hebben hun ontzetting en bezorgdheid geuit over de vijandige houding van de regering Trump tegenover Denemarken, een land dat traditioneel als pro-Amerikaans wordt beschouwd. (uv)