[PICTURE|sitelpic]In Gent wordt het hoofddoekendebat heropend. Vanaf juni is het mogelijk dat een moslima met hoofddoek een Gentenaar bedient aan een stedelijk loket.
Sinds Mustafa Kemal Attatürk bant Turkije de hoofddoeken in de openbare sector, omdat die tegen de geest van de Turkse grondwet zijn. Na een parlementaire heropening van het hoofddoekendebat in Turkije in 2008, heeft het Grondwettelijk Hof de knoop definitief doorgehakt: “geen hoofddoeken in openbare functies”.
En in Gent wordt het hoofddoekendebat heropend? Waarom dringt de Gentse Turk de Gentse Gentenaar een opinie op die in Turkije een minderheid vertegenwoordigt én daar door het hoogste gezag is afgewezen? Is België dan minder een seculiere staat dan Turkije? Zijn de Gentse Turken hun eigen geschiedenis vergeten?
Dankzij een petitie, gedragen door de Gentse Turken, moet de gemeenteraad zich opnieuw uitspreken over de kwestie van de hoofddoeken.
De seculiere Republiek Turkije, sinds haar eerste President Mustafa Kemal Attatürk, bant hoofddoeken gedragen door vrouwen in de openbare sector. Meer bepaald voor: leraressen, advocaten, politica. En dit sinds 1928. Turkije kent sinds 1989 ook een wet die expliciet het dragen van hoofddoeken verbiedt – evenals politieke symbolen – voor studenten in openbare gebouwen, zoals: universiteiten. De Turkse Research Directorate – een leidinggevend wetenschappelijk instituut – gaat verder dan dat: zij waarschuwt dat hoofddoeken ook een probleem kunnen vormen voor tewerkstelling in de private sector.
Ook in Turkije is er een tijd terug beroering geweest over het hoofddoekenverbod.
In 1999 mocht een politica de eed niet afleggen in het Turkse Parlement, omdat ze een hoofddoek droeg. Ze werd door Premier Bülent Ecevit beschuldigd van het overtreden van de seculiere principes. In 2000 werd een Turkse vrouwelijke studente die een hoofddoek droeg tijdens haar laatstejaarexamens aan de universiteit, veroordeeld door een rechtbank.
In 2006 en 2009 waren er vergelijkbare incidenten pro en contra het verbod. In die periode laaide het debat weer op. Premier Recep Tayyip Erdogan wou de beperkingen die voor de hoofddoek waren opgelegd, terugdraaien. Er was daartegen fel straatprotest in 2007.
Niettemin werd in 2008 in het parlement een wetsvoorstel ingediend om de hoofddoekenban in openbare functies op te heffen. In datzelfde jaar besliste het Turkse Grondwettelijke Hof anders: ze annuleerde het wetsvoorstel. Het Hof was van oordeel dat de opheffing van het verbod tegenstrijdig zou zijn met de grondwet die de seculiere staat voor ogen heeft. Dit is al zo sinds 1928. Tegen deze beslissing van het hoogste Hof kan niet in beroep worden gegaan. Met Attatürk werd een moderne staat uitgebouwd die democratisch en seculier wenst te zijn.
En in Gent wordt het hoofddoekendebat heropend? Moeten we hier een debat openen dat in Turkije, het land van herkomst van de aanvragers, allang gesloten is? Waarom willen de aanvragers hier meer rechten dan in eigen land voor wat tenslotte ginds als een minderheidsopinie wordt gezien? Is België dan minder een seculiere staat dan Turkije? Kennen de Gentse Turken hun geschiedenis nog?
Frank Depreitere
De situatie in enkele Europese landen
De hoofddoek die nu meestal door islamitische vrouwen wordt gedragen, vormt het onderwerp van regelmatig terugkerende discussies in landen zoals: België, Frankrijk, Nederland en Turkije. In deze Westerse landen leven grote aantallen moslims.
In België
In 2004 gaf Minister Marino Keulen een richtlijn tegen het dragen van kledingstukken die een gezicht onherkenbaar maken in openbare gebouwen en straten. In Vlaanderen zijn de bevoegdheden voor het dragen van hoofddoeken bij de gemeenten. Uitgezonderd voor de burka. Tegen dit specifieke kledingstuk geldt een nationale ban sinds 2010.
Amnsesty International bekritiseerde dit met de argumentatie dat, ondanks het feit dat het verbod ingegeven was om discriminatie tegen te gaan, de wet een discriminatie op zichzelf was.
Het Vlaamse Parlement overweegt thans een algemeen hoofddoekenverbod in het Gemeenschapsonderwijs en het officieel gesubsidieerde onderwijs. In alle Antwerpse scholen – ongeacht het onderwijsnet – geldt een hoofddoekenverbod sinds 2010.
In Frankrijk
President Jacques Chirac had in 2003 zijn steun gegeven aan een wet die het dragen van uiterlijke tekenen van religieuze affiliatie voor studenten verbood. Een jaar later werd de wet gestemd. Er wordt niet gespecificeerd waar het precies over gaat, maar aangenomen wordt dat het betreft: Islamitische hoofddoeken, Joodse Kippa, grote Christelijke kruisen. De wet zegt niets over het dragen van Islamitische kleding in het openbaar.
In 2009 zei President Sarkozy dat burkas niet welkom zijn. In 2010 werd het publiekelijk dragen van kledingstukken die het gezicht bedekken illegaal.
In Nederland
De Minister van Onderwijs publiceerde een ‘Leidraad Kleding op School’, waarin onder andere wordt bepaald dat confessionele scholen het dragen van een hoofddoek onder bepaalde voorwaarden mogen verbieden. Openbare scholen mogen de hoofddoek echter niet verbieden. Een verbod geldt in Nederland alleen voor rechters en geüniformeerde ambtenaren.
In Duitsland
Wordt de zaak behandeld op het niveau van de deelstaten. De helft van de deelstaten hebben beperkingen op het dragen van de hoofddoek, door leraressen. Stadsstaat Berlijn bande alle religieuze symbolen in openbare instellingen, ook de Christelijke en de Joodse. Vrouwelijke chauffeurs mogen geen burkas of chadors dragen.
Soorten hoofddoeken
Hijab betekent sluier in het Arabisch. Dit hoofddoek is een symbool voor zowel Islam als vrouwelijkheid. Het bedekt het haar en de nek en laat het gelaat vrij.
Al-amira is een tweedelig kledingstuk. Het bestaat uit een dichte kap uit katoen of polyerster en een bijhorende cilindervormig kleed.
Shayla is een lange rechthoekig doek dat rond het hoofd wordt gevouwen en wordt vastgemaakt ter hoogte van de schouders. Het is populair in de Golf regio.
Khimar is een lange cape die tot aan het middel reikt. Het bedekt het haar, nek en schouders.
Chador is een volledige lichaamsbedekkend kleed dat enkel het gezicht vrij laat. Het is populair in Iran.
Niqab is een sluier voor het gelaat dat enkel de ruimte rond de ogen vrij laat. Echter kunnen de ogen ook beschermd worden door een aparte sluier.
Burka is de meest bedekkende van alle Islamitische gewaden. Het bedekt het hele gelaat en lichaam. Het heeft enkel een smalle opening ter hoogte van de ogen.