Bijna 10 jaar na de start van de crisis die Griekenland op de rand van de afgrond bracht, zullen de Grieken op 7 juli een centrumrechtse premier kiezen. Griekenland wordt daarmee het eerste EU-land dat zich van het populisme afkeert en opnieuw voor het establishment kiest.

De Grieken zullen op 7 juli Kyriakos Mitsotakis, de 51-jarige leider van de centrumrechtse partij Nea Dimokratia (ND), tot premier kiezen. Zelfs in de voor ND minst gunstige peilingen behoudt het tot op vandaag een voorsprong van 8% op de linkse beweging Syriza, die sinds 2015 aan de macht is.  Bij de Europese verkiezingen van vorige maand eindigde de partij van premier Tsipras ruim 10 procentpunten achter Nea Dimokratia. Tsipras’ mandaat liep normaal gezien tot oktober, maar onder druk van de barslechte uitslag eind mei, besliste hij nieuwe verkiezingen uit te schrijven voor 7 juli.

Ook als de Nea Dimokratia geen absolute meerderheid verwerft, is de kans groot dat Mitsotakis Alexis Tsipras opvolgt als premier. Deze laatste krijgt nu de rekening gepresenteerd voor de besparingen die hij op advies van de EU en het IMF uitvoerde.

3 Griekse dynastieën: Karamanlis, Papandreou en Mitsotakis

Net als Karamanlis en Papandreou is ook Mitsotakis een gevestigde naam in de Griekse politiek. Sinds Griekenland in 1974 het militaire bewind verving door een democratie hebben deze 3 families ruim 27 van de 45 jaar de premier geleverd. Het establishment te kijk zetten is voor Mistotakis dus geen optie. Zijn vader Konstantinos was premier van 1990-1993. Zijn neef Kostas Bakoyannis is sinds kort burgemeester van Athene.

Kyriakos Mitsotakis zelf was tussen 2012 en 2015  minister van bestuurlijke hervorming en in die hoedanigheid verantwoordelijk voor de door de EU opgelegde afslanking van het Griekse overheidsapparaat. 

Griekenland: zuurstof voor een kapotbespaarde economie

Mitsotakis wil na jaren van besparingen de Griekse economie opnieuw zuurstof geven door allerlei regels en belastingen af te schaffen die het bedrijfsleven negatief beïnvloeden. Dat moet ook een nieuwe impuls geven aan een miljardenproject op de plaats van de vroegere luchthaven van Athene. Daar hoopt hij alsnog de bouw van een zakencentrum en een luxe-vakantiecomplex weer op gang te brengen. Dat project ligt wegens een reeks bureaucratische problemen al jaren stil. Mistostakis wil ook het ambtenarenapparaat verder afslanken.

Ondanks zijn achtergrond wil Mitsotakis een einde maken aan het Griekse nepotisme en de vriendjespolitiek in het land. De relatie met de oude garde binnen zijn eigen partij is dan ook op zijn zachtst gezegd turbulent. 

Investeerders in binnen- en buitenland zien Mitsotakis graag komen, maar blijven op hun hoede voor Alexis Tsipras, wiens rol als oppositieleider allesbehalve uitgespeeld zou zijn. Mistotakis’ geplande hervormingen dreigen de sociale onrust in het land opnieuw aan te zwengelen, iets wat Tsipras goed onder controle heeft weten te houden.

Over de EU maakt Mitsotakis zich minder zorgen

Om hun enorme schuld af te bouwen hebben de Grieken de EU beloofd om elk jaar een begrotingsoverschot van 3,5% te realiseren. Geen sinecure voor een kandidaat-premier die per 1 januari 2020 belastingverlagingen wil doorvoeren. Op die manier wil hij, naar Amerikaans model, de economische groei aanzwengelen.

Over de EU maakt Mitsotakis zich minder zorgen. De rol die de Unie speelt in binnenlandse aangelegenheden lijkt steeds verder te verwateren. Opgelegde budgetbeperkingen blijkens steeds moeilijker af te dwingen, zoals recent in Italië en Frankrijk is aangetoond. Ook het nakende vertrek van de Duitse bondskanselier Merkel dreigt die trend verder te versterken. De EU-partners zullen volgens Mitsotakis dan ook een oogje dichtknijpen wanneer de budgetoverschotten wat minder groot zijn dan overeengekomen. Op die manier moet Europa zijn ‘sterk hervormende regering’ wat economische zuurstof geven.

De Griekse economie doet het ondertussen weer beter en het land kan ook opnieuw geld lenen op de financiële markten. Een recente obligatie-uitgave met een looptermijn van 10 jaar en amper 2,5% rente werd een succes. Ook de Griekse aandelenbeurs ASE is met een stijging van 35% dit jaar een van de best presterende ter wereld.

Oppositieleider Tsipras

Investeerders kijken voorlopig nog de kat uit de boom. Linkse regeringen hebben het traditioneel makkelijker om diepgaande hervormingen door te voeren. Gerhard Schröder in Duitsland en Tony Blair in het VK deden dat met succes. Ook de maatregelen die Tsipras de voorbije jaren doorvoerde, waren onder een centrum-rechtse regering zo goed als onmogelijk geweest. Wanneer Mitsotakis straks gelijkaardige maatregelen neemt, zullen Syriza en de vakbonden zich minder coulant tonen. Tsipras zal daarvan ongetwijfeld profiteren om de rol te spelen die hem op het lijf is geschreven: die van oppositieleider.