Een groot deel van de financiële schade die een no-dealbrexit aanricht zal van voorbijgaande aard zijn en is daarom op langere termijn irrelevant. Wel dreigt zo’n no-dealbrexit een blijvende impact te hebben op het leven en werk van honderdduizenden EU-burgers.

Het Verenigd Koninkrijk maakte EU-burgers die in het Verenigd Koninkrijk wonen een tijd geleden een genereus aanbod: ze konden ook na de brexit gewoon blijven. In zijn eerste speech als premier herhaalde Boris Johnson dat aanbod. De 3,2 tot 3,6 miljoen EU-burgers die vandaag over het Kanaal wonen en werken bleven welkom.

Een video van een Portugese vrouw die al 20 jaar in het Verenigd Koninkrijk woont en nu het land dreigt te moeten verlaten ging vorige week viraal op internet. Volgens haar werkt het systeem dat mensen zoals zij duidelijkheid moet verschaffen over hun status langs geen kanten. Verschillende media laten opmerken dat de vrouw een actrice is en dat haar relaas wel erg onsamenhangend is. Ze zou ondertussen door haar werkgever naar Schotland zijn overgeplaatst.

Toch bestaat er de nodige onduidelijkheid rond de status van EU-immigranten. Want wat velen niet weten is dat het Britse aanbod enkel van toepassing is op degenen wiens aanvraag voor de zogenaamde ‘settled status’ werd aanvaard.

Wat is de ‘settled status’?

‘Settled status’ is iets nieuws. Het is een shortcut naar een verblijfsvergunning voor al wie op zijn minst 5 jaar in het VK verblijft. Vroeger moesten kandidaten een complexe en dure applicatieprocedure doorlopen om een permanente verblijfsvergunning te bekomen, die uiteindelijk recht gaf op Brits staatsburgerschap.

De ‘settled status’ werd ontworpen om dat proces goedkoper en minder bureaucratisch te maken. Als gevolg daarvan stelden miljoenen EU-burgers hun aanvraag voor een permanente verblijfsvergunning uit. Ze wachtten op de start van het nieuwe systeem. Dat ging eerder dit jaar online.

De krant The Guardian weet nu te melden dat de afkeuringsratio voor deze ‘settled status’ veel hoger ligt dan werd geanticipeerd. In juli liep de ‘rejection rate’ op tot liefst 42%, van 34% in maart. Een verbluffend percentage, dus.

1,5 miljoen EU-burgers komen in de gevarenzone

Indien dit cijfer het gemiddelde blijft zullen ongeveer 1,5 miljoen EU-burgers die vandaag in het VK verblijven niet als resident worden beschouwd. De kans bestaat dat ze het land vroeg of laat zullen moeten verlaten. Het door Theresa May onderhandelde brexitakkoord voorzag dit schema al. Maar daarin was ook een superviserende rol voorzien voor het Europese Hof van Justitie (ECJ). Indien er een no-dealbrexit komt valt die weg.

Grootschalige deportaties lijken onmogelijk. Wel dreigt de aanhoudende onzekerheid rond de brexit de levens van honderdduizenden gezinnen te verstoren. In die mate dat ze zullen verkiezen het Verenigd Koninkrijk te verlaten. Dat geldt vooral voor mensen wiens aanvragen onontvankelijk worden verklaard. Een no-dealbrexit zal dus wel degelijk een blijvende impact hebben op het leven en werk van honderdduizenden EU-burgers.