De PS tankt zelfvertrouwen. Op 1 mei kwam de voormalige premier Elio Di Rupo (PS) prominent naar voren, om te laten zien dat hij er weer staat. De 67-jarige ex-premier is ambitieuzer dan ooit. Hij wil opnieuw een linkse regering installeren, in Wallonië en Brussel, maar vooral opnieuw op het federale niveau. De vraag is of de PS-voorzitter dan de leider wordt, of toch Paul Magnette, die als uitdager van Di Rupo zeker niet uitgeteld is.

1 mei: het moment waarop de socialisten hun rug rechten, het podium opklimmen en zichzelf op de borst kloppen. Maar dit jaar is bijzonder. Want binnen drie weken zijn er verkiezingen, elke rode militant moet de hand aan de ploeg slaan. Maar vooral: de socialisten hervinden hun moed.

Niet dat rood teruggaat naar de historische niveau’s waar ze ooit op zat. Maar in Vlaanderen herademt de sp.a van John Crombez. In de peilingen veren ze op, en hopen ze straks alles en iedereen te verrassen met een score stevig in de dubbele cijfers.

PS: opnieuw de grootste in Franstalig België?

En in Wallonië en Brussel is er een zelfde verhaal bezig: de PS kreeg een oplawaai in 2014, en betaalde een zware prijs voor het premierschap van Elio Di Rupo, dat door velen aan de linkerkant in Franstalig België als “veel te rechts” werd ervaren. En hoewel de PS nog steeds op verlies peilt, is er de vaststelling dat ze straks meer dan waarschijnlijk alweer de grootste zullen zijn in Franstalig België, en dus aan zet.

Daar draait het om: opnieuw het initiatief krijgen. De contacten met Ecolo zijn goed: na de gemeenteraadsverkiezingen in oktober 2018 sloten groen en rood op veel plekken coalities. Van toenadering tussen groenen en liberalen is in Franstalig België nauwelijks sprake, anders dan in Vlaanderen waar Groen en Open Vld samen onder meer Mechelen, Gent en Oostende besturen. Op die golf van groene winst lijkt ook de PS te surfen: het maakt linkse coalities straks makkelijker. In Wallonië halen ze samen waarschijnlijk zo een meerderheid, in Brussel ook. En federaal kan dan een regering met socialisten, groenen en christendemocraten, die zo’n regering ook niet uitsluiten: een zogenaamde olijfboomcoalitie.

Revanche voor Di Rupo

De kans is groot dat de PS dan opnieuw de premier kan leveren. Het zou een enorme revanche zijn voor Di Rupo, die in 2014 vol ongeloof plaats moest ruimen voor Charles Michel in de Zestien als premier. Maar het was zijn eigen PS, die kort na de verkiezing de analyse intern maakte dat Di Rupo zijn premierschap hen een nederlaag had bezorgd. De PS, onder aanvuring van coming manPaul Magnette (PS) koos toen voor snelle regionale coalities in Wallonië en Brussel. Het gevolg was dat plots federaal de MR in zee wilde met de N-VA, en Michel I werd geboren.

Binnen de PS werd Magnette nooit almachtig: hij duwde Di Rupo nooit van de troon als PS-voorzitter, en verloor in 2017 het leiderschap van de Waalse regering, toen het cdH de PS buiten gooide en de MR binnen nam. De relatie tussen Di Rupo en Magnette is schimmig: de partijvoorzitter besliste eigenhandig dat Magnette de Europese lijst zou trekken, en stuurde zelfs zonder diens medeweten een perscommuniqué naar journalisten, om te laten weten dat dat beslist was.

Wie dus straks de macht heeft bij de PS, en wie mogelijks naar de Zestien trekt, is niet duidelijk. “Het is Magnette, waar wij naar kijken”, zo is bij de Vlaamse socialisten te horen. Maar onder meer bij de christendemocraten, die straks mogelijks een federale coalitie moeten onderhandelen met de PS, kiest men duidelijk voor Di Rupo. “Daar valt ten minste mee te praten. Magnette, die is linkser dan links.”

FGTB straks in het parlement

Opvallend is dat de PS zich presenteert als “de kandidaat van de verandering”. Voor een partij die sinds mensenheugenis Franstalig België bestuurt, is dat een straffe claim. Maar alles draait natuurlijk rond de federale regering, die voor het eerst sinds lang een centrumrechts beleid bracht. De socialistische vakbond FGTB hield vijf jaar lang een hardnekkig verzet vol tegen die “rechtse afbraakregering”, en wordt daar alvast voor beloond: op de PS-lijsten duiken verschillende kopstukken van de vakbond op, op verkiesbare plaatsen. De fracties die de PS straks naar Brussel stuurt, zullen donkerrood kleuren. Zo heeft FGTB-topman Thierry Bodson het met enige zin voor overdrijving over “een boulevard naar soft totalitarisme”, als hij het over de N-VA en MR heeft.

Elio Di Rupo is nog duidelijker: opnieuw centrumrechts, opnieuw gedomineerd door Vlamingen, dat noemt hij “onacceptabel”. “Wij zijn de kandidaat van de verandering, de absolute voorwaarde voor verandering.” Maar voor Di Rupo staat veel op het spel: als zijn PS opnieuw een duik maakt, en mogelijk in Brussel z’n plek als nummer één kwijtspeelt aan Ecolo, dan ligt z’n hoofd meer dan ooit op het kapblok. Dan zal Magnette niet nalaten definitief de macht te grijpen. Maar beperkt de oud-premier de schade en redt hij de meubelen, dan kan hij beginnen dromen van een Di Rupo II.