De kwestie van de Ierse grens is de onderhandelingen rond de brexit steeds meer gaan beheersen. De Britse regering ondervindt veel problemen om met de Europese Unie tot een overeenkomst over een toekomstige douaneregeling te komen. Men begint zich dan ook steeds grotere zorgen te maken over opiniepeilingen rond een mogelijke steun voor een toekomstige hereniging tussen Ierland en Noord-Ierland.

Uit een enquête van het bureau LucidTalk bleek eind vorig jaar dat 48 procent van de Noord-Ieren een voorkeur voor een samengaan met Ierland zou tonen indien er geen akkoord over de grenzen kon worden bereikt. Slechts 45 procent zou voor een verder lidmaatschap van Groot-Brittannië kiezen.

Onverenigbaar

De eventuele terugkeer van een harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland blijkt iedereen angst in te boezemen. De Britse regering en leiders in Dublin en Belfast hebben allemaal herhaaldelijk gezegd dat grensposten en fysieke controles – synoniem voor de chaos en conflicten van de Troubles – niet zullen terugkeren.

Critici wijzen er echter op dat het ontbreken van de grens onverenigbaar is met de Britse belofte om de douane-unie met de Europese Unie te verlaten. De Ierse regering heeft trouwens al benadrukt na de brexit een speciale status te eisen voor Noord-Ierland, dat effectief in de douane-unie zou moeten worden gehouden.

Ook de inzet van technologie om in Ierland de handel tussen het noorden en het zuiden te regelen, wordt door brexit-critici afgewezen. Karen Bradley, Noord-Ierse minister van buitenlandse zaken, benadrukte daarbij dat zelfs nieuwe camera’s als fysieke infrastructuur kunnen worden beschouwd en een doelwit kunnen worden voor criminele activiteiten.

Geweld

Indien de onzichtbare grens opnieuw duidelijker wordt, moet er volgens diverse waarnemers immers rekening worden gehouden met een hernieuwd geweld. Ook de Noord-Ierse politie vreest dat de introductie van fysieke grensinfrastructuur dissidente republikeinse groepen tot geweld zou kunnen aanzetten.

Een andere opiniepeiling van LucidTalk wees er wel op dat de Noord-Ieren in het algemeen een voorkeur tonen voor een verdere unie met Groot-Brittannië. Daarbij gaf 55 procent aan verder onderdeel van Groot-Brittannië te willen blijven, terwijl slechts 33 procent voor een scheiding zou kiezen.

Veel unionisten maken dan ook duidelijk zich heel comfortabel te voelen met een mogelijk referendum over een Verenigd Ierland, dat naar eigen overtuiging een duidelijke overwinning voor een verdere band met Groot-Brittannië zal opleveren.

De Britse premier Theresa May toont zich daarentegen heel wat minder zeker. Ook Bill White, directeur van LucidTalk, waarschuwt voor de impact van de onbesliste kiezer. “Als zij ervaren dat de brexit vooral een grote last zal worden, kan hun stem worden beïnvloed,” zegt White. “Men mag er ook zeker van zijn dat deze groep daadwerkelijk zijn stem zal uitbrengen.”

“Bij het referendum over een verlengd verblijf in de Europese Unie heeft 98 procent van de Noord-Ieren zijn stem uitgebracht,” zegt White. “Dat kan het verschil maken.” Bij het brexit-referendum had in Noord-Ierland een meerderheid ervoor gekozen om verder van de Europese Unie deel te blijven uitmaken.