“De Amerikaanse president Donald Trump houdt ervan een crisis te veroorzaken om dan aan te kondigen dat hij ze heeft bezworen. Hij zal vriend en vijand afdreigen vooraleer hij een overeenkomst sluit die hij dan als ‘geweldig’ zal omschrijven. In werkelijkheid zal de nieuwe overeenkomst vaak oppervlakkig blijven terwijl de onderliggende problemen grotendeels onopgelost blijven. “
Dat schrijft Gideon Rachman, een van de meest gerenommeerde journalisten van Groot-Brittannië en hoofdredacteur Buitenlandse Zaken bij de Financial Times, in een opiniestuk in die krant (€).
Noord-Korea, NAFTA en… China
“Dit is het model dat de regering Trump in Noord-Korea (nog altijd nucleair) heeft toegepast, maar ook met Mexico en Canada (oude NAFTA nog steeds van toepassing). Hetzelfde model zal straks ook op Trumps handelsoorlog met China worden toegepast (90 dagen zijn voorbij, geen overeenkomst, geen tarieven),” schrijft Rachman. “Binnen enkele weken zal Trump een grote overwinning claimen. Zijn loyale helpers zullen het spel meespelen.”
Maar nog volgens deze Britse journalist zal Trump door een einde te maken aan de handelsoorlog de Chinese president Xi Jinping nog een veel groter cadeau doen. Trump heeft Amerika volgens Rachman al ontwapend in een veel belangrijker strijd – die van de ideeën.
Mensenrechten tellen niet voor Donald Trump
“Abstracte principes als ‘vrijheid’ en ‘democratie’ zijn machtige Amerikaanse eigenschappen die soms als ijdele hoop worden afgedaan. […] Dat vorige Amerikaanse presidenten de mensenrechten verdedigden was meer dan irritant voor de Chinese éénpartijstaat – het was een bedreiging. Maar daar is nu een einde aan gekomen. Trump heeft duidelijk gemaakt autoritaire leiders te bewonderen. Verschillende keren heeft hij Xi een “groot leider” en ‘een zeer goed man’ genoemd.”
Dat is niet zonder belang, omdat Xi de meest autoritaire Chinese leider is sinds Mao Zedong. Toen Xi de beperking op de presidentiële termijn in China afschafte om zo levenslang aan de macht te kunnen blijven, grapte Trump ‘dat de VS zulk model moesten overwegen’.
Repressie in China is geen grap
Maar repressie in het China van Xi Jinping is nochtans geen grap. Controle op de media, het internet en de universiteiten is sinds hij in 2012 aan de macht kwam enkel verstrengd. In de provincie Xinjiang zijn 1 miljoen Oeigoeren in heropvoedingskampen geplaatst.
[Eerder deze week raakte bekend dat Chinese start-ups algoritmen hebben ontwikkeld die de overheid toelaat leden van een moslim-minderheid te traceren. Gezichtsherkenningssoftware, die snel in de vele miljoenen surveillance-camera’s in de regio wordt geïntegreerd, gaat exclusief op zoek naar de 11 miljoen Oeigoeren en dat op basis van hun uiterlijk. Op die manier wordt hun doen en laten digitaal gedocumenteerd. De spanningen tussen deze overwegend islamitische bevolkingsgroep en de Chinese overheid heeft voor een deel te maken met beperkingen op religieus gebied.]
In vergelijking met China blijft Amerika nog altijd een inspirerend voorbeeld van een vrije samenleving. Maar het feit dat de Amerikaanse president regelmatig de ‘fake media’ aanvalt en dat zijn regering duizenden illegale migranten heeft gescheiden van hun kinderen, vervaagt de scheidslijn tussen de praktijken van een democratie en die van een autoritaire staat, denkt Rachman.
Donald Trump: van boeman tot verlosser?
“De oplossing voor het Amerikaans-Chinese handelsgeschil zal verdere schade aanrichten. Het heeft er alle schijn van dat Trump straks een nieuwe handelsoorlog zal aankondigen. Dit keer tegen de EU en Japan. De president zal zo een wig tussen de westerse alliantie drijven, waarna een gemeenschappelijke frontvorming tegen China zo goed als onmogelijk wordt.
Indien dat gebeurt zal Trump eerder dan als China’s boeman de geschiedenis ingaan als de man die Xi’s gebeden beantwoordde.