Eigenlijk wel goed voor de lachspieren, wat enkele medewerkers van de VRT velen deden geloven over de cumuls onder de Vlaamse politici. Het beeld dat we kregen was echter niet volledig, noch representatief.
Het lijstje van de VRT op basis van gegevens van Groen (hier) met de tien grootste cumuls deed snel de ronde op internet. Als we dat grafisch voorstellen, met de klassieke partijkleuren, wordt de impliciete boodschap in dit bericht van de VRT best duidelijk: ‘de N-VA doet dik mee’. Streefden die medewerkers dat beeld doelbewust na? Of was het een gewoon toeval om, zo vlak na de grote verontwaardiging over de ‘rode’ graaipartij bij Samusocial, de aandacht weg te trekken van de PS? Of was het eenhandig één-tweetje waarbij groen wat munitie mocht aanleveren die dan door de VRT zonder enige verificatie verder verspreid werd? Wat het juist was, dat kunnen we nu nog niet weten. 
(Fig. 1: De VRT toptien verdieners uit bestuursmandaten in Vlaamse instellingen)
Het beeld is misleidend
Het beeld is echter misleidend. Deze gegevens van de VRT geven een onvolledig beeld van de werkelijke cumuls. Ze bevestigen wel wat al algemeen geweten is, namelijk dat een aantal N-VA’ers niet vies is van wat cumuls. Maar, de maximale cumul zou slechts een 30.000 euro bedragen. In werkelijkheid ligt dat meer dan een orde van grootte hoger. Aanvullend doet de N-VA effectief voorstellen om cumuls te beperken. Die gaan wel minder ver dan de voorstellen van Groen. 
(Fig. 2: screenshot van de commentaar van Karin Verelst, senior onderzoeker aan de VUB) De N-VA wil de provincieraden halveren en het aantal bestuurders in intercommunales beperken tot maximaal 15. Dat laatste wordt officieel wel gesteund door andere partijen, inclusief de trado’s, maar of ze dat menen is betwijfelbaar gezien de daden van enkele van hun topmandatarissen. De werkelijke totale inkomsten van cumul van openbare mandaten, dat is wat telt. Velen lazen het VRT-lijstje met de boodschap dat de N-VA minstens even hard mee schuldig is als de traditionele partijen (CD&V, SP.A en Open Vld).
Nochtans hadden ze beter moeten weten, want de VRT zette erbij dat het enkel ging over cumuls bij Vlaamse instellingen. Dat ontging velen dus.
Een meer representatieve voorstelling van de werkelijke totale cumul
De grafiek hieronder geeft een meer representatieve voorstelling van de orde van grootte van de werkelijke totale cumul. En zelfs deze is nog zwaar onvolledig. Het bespreekt relatief weinig top-cumulards van de CD&V en de Open Vld, en slechts enkele Franstaligen. De meeste gegevens komen van Cumuleo. 
(Fig. 3 : grafiek met onvolledige gegevens over de cumuls van inkomsten uit openbare mandaten. Politici die slechts één mandaat uitoefenen werden niet onderzocht. Voor de politici met een * na hun naam zijn enkel de gegevens van de VRT opgenomen, of zijn slechts partiële gegevens bekend (voornamelijk via Cumuleo). Dat illustreert niettemin het grote verschil met het bericht van de VRT. Voor Di Rupo is bijvoorbeeld wel rekening gehouden met zijn ambten als volksvertegenwoordiger en burgemeester, maar nog niet dat als partijvoorzitter. De vergoeding van dit laatste is niet publiek gekend.)
Voor wie graag de meest spectaculaire cijfers kent, de top-cumulard in termen van globale inkomsten uit openbare mandaten is mogelijk Stéphane Mouraux (PS). Zelfs na zijn ontslag als burgemeester totaliseert die noeste werker meer dan 800.000 euro per jaar (bruto). Hij mag dat ook verder zetten. Noch de PS, noch haar Franstalige coalitiegenoten maken daar ““ voor zover bekend – enig probleem van.
Gegevens voor een ernstige bespreking van de cumuls bleven buiten beeld
Die top-10 van de VRT laat talrijke andere zaken buiten beeld, gegevens die nochtans cruciaal zijn voor een ernstige bespreking van de cumuls en de relatieve vergoeding van mandaten:
- In federale semi-publieke organisaties worden merkelijk hogere bedragen betaald.
- De totale cumul die de VRT vermeld beperkt zich tot wat mandatarissen krijgen voor hun mandaten in Vlaamse instellingen. Velen krijgen echter merkelijk meer uit andere bronnen.
- Franstalige organisaties betalen doorgaans meer dan Vlaamse. Zo is de decretaal vastgelegde maximum zitpenning meer dan 700 euro langs Franstalige kant, tegenover slechts een 200 in Vlaanderen.
- Veel excessen blijven buiten beeld. Zo pakt de verguisde Mayeur nog steeds merkelijk meer (65.000 €) met één van zijn mandaten (bij Vivaqua) dan de meest vergoede Vlaming uit dat VRT-lijstje. En Christophe Pourtois, een onbekende MR-mandataris, komt aan 103.000 euro.
- Directeurs van intercommunales en semi-publieke bedrijven worden dikwijls nog veel meer betaald.
- Langs Vlaamse kant worden ook de bestuursmandaten in de energiesector zwaarder vergoed.
De gekende truc
Tot slot blijft ook buiten beeld hoeveel mandatarisen verdienen uit ‘andere’ activiteiten voor bedrijven uit de privé-sector die in praktijk (quasi) volledig leven van openbare middelen. Zo is er de gekende truc waarbij openbare besturen of politici met enkele goede vrienden een NV oprichten en die dan rijkelijk subsidiëren. Denk ook aan politici die adviesopdrachten voor private bedrijven uitoefenen, die er bestuurder zijn of die voor een prikje opties mogen kopen van private bedrijven in ruil voor het betere lobbywerk. En vergeten we ook niet de politici die aan een vriendenprijs activa van openbare en semi-openbare maatschappijen mogen overkopen, of laten overkopen door hun vrouw, dochter, zoon, “¦ of een andere kandidaat van hun keuze. Zoals u merkt, bespreken we hier ‘legale’ inkomsten én illegale. Het is een trieste vaststelling, maar zelfs de ‘legale’ zelfverrijking is duidelijk voor sommigen nog niet genoeg. En veel erger, de traditionele partijen gedogen het allemaal.
Wat is nu het grootste probleem? Een gebrek aan ethiek of aan bekwaamheid?
Wat is nu het grootste probleem, het gebrek aan elke ethiek bij de PS en veel toppolitici van de andere partijen, of hun gebrek aan professionalisme in het management van de openbare diensten? Dat een Mayeur stelt dat hij zuiver is, want hij heeft niet geprofiteerd van subsidies maar van de vrijwillige giften van burgers, gaat alle verstand te boven. Dat hij duizenden kilo’s voedsel afkomstig van de Voedselbank liet verrotten evenzeer. We zouden niet weten wat van die twee (gebrek aan ethiek of aan bekwaamheid) het ergste is. Voor ons zijn beide hoogst problematisch.
De auteurs Martha Huybrechts en Rudi Dierick schrijven voor De Bron Deze opinie vertolkt enkel hun mening en verscheen eerst op De Bron