Een samenzweringstheorie is volgens cultuurcriticus Frederic Jameson een manier voor gewone mensen om zichzelf ervan te overtuigen dat “wij” onder de knoet leven van een machtige wereldelite – “zij” – wiens belangen diametraal tegenovergesteld zijn aan de onze.
Vaak zijn de theorieën opvallend goed onderzocht en klinken ze zelfs vrij aannemelijk. De motieven van de bad guys zijn in de meest overtuigende verhalen dan ook erg plausibel: geld en macht.
Geloofwaardige complottheorieën (die verschillen van onmogelijke en absurde theorieën) kunnen ook intelligente mensen met een enigszins paranoïde opvatting over de wereld verleiden en de basis leggen voor diepgaande onderzoeksjournalistiek. Bovendien maakt het feit dat de machthebbers van onze planeet inderdaad puur hun eigen belangen dienen – zoals blijkt uit allerlei recente afluisterschandalen en doofpotoperaties – zulke theorieën des te geloofwaardiger.
1. De aanslagen van 11 september 2001
De complottheorieën variëren van mensen die beweren dat de Amerikaanse overheid van de aanvallen afwist tot mensen die beweren dat de Bush-administratie die verwittigingen in de wind sloeg om zo een reeks oorlogen in het Midden-Oosten te kunnen beginnen. Uiteindelijk is er de 9/11 Truth Movement – die zegt bewijzen te hebben dat het Pentagon niet door een vliegtuig werd getroffen en dat het WTC onmogelijk kon instorten door de impact van vliegtuigen en brandstof alleen.